4 büyük bankanın Genel Müdürünün yarı yıl karnesi: İş Bankası, Yapı Kredi, Garanti ve Akbank’ın CEO’su yarı yılda ne yapt? Hangisi başarılı oldu hangisi başarısız oldu? Aldıkları primi hakeden hangi CEO? İşte CEO’ların kalem kalem karne notları:
CEO’ların ilk yarı Performansı
Bankaların, 2019 ilk yarı Mali Verileri ve bilanço dipnotlarını içeren Faaliyet Raporlarını açıklamaları ile birlikte ilk yarı performansı da ortaya çıktı. Sektörde ağırlığı olan 4 büyük özel bankanın mali verilerinden yola çıkarak performans değerlendirmeye aldık. İlginç sonuçlar çıktığı gibi bankalar arasında Performans Farkı da ciddi boyutta açılmaya başladığını, bazı bankaların “yönetimsel stratejik hatalar” yapması ile sıralamada çok gerilere düştüğü ve farkın kısa sürede kapatılamayacak kadar açıldığı görüldü. Rakamlar bazı Banka Üst Yönetim Performanslarının sorgulanır hale geldiğini de göstermekte.
Toplam Aktiflerde büyüme yaşandı
2019 ilk yarısında 2018 yıl sonu rakamlarına göre dört büyük banka da büyüme kaydetti.
İşbank : Toplam Aktif büyüklükte 433 milyar TL ile İşbank açık ara önde olmaya devam ediyor. Banka ilk çeyreği de 426 milyar TL Toplam Aktif büyüklük ile kapamıştı. Banka büyüme stratejisine devam ediyor.
YKB : Toplam Aktiflerini 2019 ilk çeyreğin 20 milyar TL büyütüp 368 milyar TL’ye çıkaran YAPI ve Kredi Bankası yılın ikinci çeyreğinde Toplam Aktiflerini müthiş bir performans ile 37 milyar TL büyüterek hacimsel ve oransal olarak en fazla büyüyen banka olma unvanını kazandı. Bankanın bu performansı Toplam Aktiflerdeki sıralamasını 2. Sıraya çıkardığı gibi ana rakiplerinin de gözünü korkuttu. Banka yarı yılda aktiflerini % 10,5 büyüme ile en fazla oransal büyümede de ilk sırada yer aldı.
GARANTİ BANKASI : 2019 ilk çeyreğini de 384 milyar TL Aktif büyüklük ile kapatan banka çeyrek bazda tam anlamı ile frene basarak rölantide çalıştı. Zira bankanın son üç ayda Toplam Aktif büyüklüğü değişmedi ve 384 milyar TL’de kaldı. Buna rağmen ilk çeyrek büyümesi sayesinde ilk yarı yılı da 25 milyar TL büyüyerek kapaması bankaya teselli oldu. Banka bu strateji ile giderse daha alt sıralamaya düşmeye aday.
AKBANK : 2018 yıl sonunda dört büyükler arasında Toplam Aktiflerini 5 milyar TL ve % -2,8 küçülerek kapatan bankanın 2019’da neler yapacağı merak konusu olmuştu. Akbank yılın ilk çeyreğinde 356 milyar TL Toplam Aktif büyüklüğü yakalayarak yıla iyi başlamasına rağmen son çeyrekte anlamsız bir şekilde durduğu görüldü ve ilk çeyrekteki büyüklüğün de altına düşerek ilk yarıyı 344 milyar TL Toplam Aktif büyüklük ile kapadı. Bu durma bankaya sıralamada 4. Yere oturtmak ile birlikte rakipler ile ara kapanamayacak düzeye gelmesi nedeni ile yerini kabullenmiş görülüyor. Zira AKBANK son çeyrekte Bilançonun çoğu kaleminde küçülerek 12 milyar TL Toplam Aktifte ( % -3,38 ) küçülerek kötü bir performans gösterdi. Yılın 2. Yarısında bankanın küçülmeye devam edip etmeyeceğini veya agresif büyüme mi uygulayacağı önümüzdeki aylardaki stratejisi belli edecek.
Bankalar 2. Çeyrekte küçüldü ana yarı yılı Nakdi Kredilerde büyüyerek kapadı
Her dört banka da yılın yarısını büyüme ile kapattı. Hacimsel olarak en fazla büyümeyi 13 milyar TL ile YKB yaparken Garanti Bankası ile farkı kapadığı gibi bu performans ile geçebileceğini de göstermiş oldu. Yılın ilk çeyreğini 290 milyar TL Nakdi Kredi ile kapatan İŞBANK 2. Çeyrekte küçülmesine rağmen hacimsel olarak 273 milyar TL Kredi ile ilk sıradaki yerini korudu. Aynı şekilde 2019/1Ç’yi 247 milyar TL ile Kredi kapatan Garanti Bankası 240 milyar TL Nakdi Krediye gerilemesine rağmen yılın ilk yarısını 2. Sırada kapadı. İkinci çeyrekte de Kredi artıran tek banka YKB oldu. 2019/1Ç’yi 235 milyar TL Kredi ile kapatan banka ilk yarıyı de 238 milyar TL ile kapatarak AKBANK ile arayı açtığı gibi Garanti Bankası’nı geçebilecek potansiyel olduğunu da göstermiş oldu. 2019/1Ç’ği de 196 milyar TL Kredi ile kapatan AKBANK Kredilerde mevcudu korumak ile kaldı. Özetlemek gerekir ise yılın ilk çeyreğinde Piyasaları fonlayan bankalar 2Ç’de ya mevcudu korudu ya da küçülme stratejisi uyguladı.
2019’da Mevduat çok kıymetli idi
Faizlerin artması, Bankaların Yurt Dışından aldığı krediler maliyetlerinin artması ve vadelerinin kısalması sonucu bankalar için Mevduat daha fazla kıymetli olur hale geldi. 2019’da Mevduatlardaki Dolarizasyon nedeni ile TL / YP dengesinin korunması oldu. Zira Bankalardaki Mevduatları % 55’lik bir kısmı Dövize dönmüş durumda. Uzmanla bu durumu “Güven” ortamının azalması olarak açıklıyor. Bankalar için iyi bir durum ise Mevduatların ortalama % 23’lük kısmının vadesiz durumda olması. Dört Büyük bankaya baktığımızda hepsini mevduatlarını artırdığı görülüyor. 256 milyar TL Mevduat ile İŞBANK ilk sıradaki yerini korudu. AKBANK 18 milyar TL ve % 9,4’lük bir büyümeye rağmen mevduatlarda son sırada olmaktan kurtulamadığı gibi en yakın rakibi ile arasında 12 milyar TL fark oluştu. 2019’da bir ara “Güveninizi Eseri” ile reklam vermeyi denese de eski üst sıralardaki yerini bir süre daha özleyecek gibi.
Net Faiz Geliri artırma isteği Bankaların en çok zorlandığı alan oldu
2019’da Net Faiz Gelirlerini artırma isteği bankaların en çok zorlandığı alan oldu. Zira bankalar arasında Mevduat ve özellikle Kredi faiz oranı Türk Bankacılık Tarihinde hiç bu kadar açılmamıştı. Bazı bankalar “mevduatı korumak ve artırmak” üzerine strateji geliştirirken bazı bankalar “Kredi faiz oranlarını rakiplere göre artırarak faiz gelirleri artırma” stratejisi uyguladı. Burada kısa sürede kazançlı çıkmakla birlikte zamanla müşteri kayıpları ve kredi daralması yaşaması ile birlikte yeni bir sorun ile karşılaşmaya başladı zira piyasaya göre yüksek kredi faizi ödeyen bankaların portföyünde sıkışık ve bu yüksek faize katlanan fakat mali durumu kötü bir portföy ile baş başa kalma tehlikesini yaşadılar. Zira durumu iyi olan firmalar daha düşük kredi faizi veren bankalara yatay geçiş yaptı. Piyasa ortalamasına göre yüksek kredi faizi uygulayan bankaları Piyasanın ne gibi ceza vereceği önümüzdeki aylarda / yıllarda kendini gösterecek gibi. Bazı bankalar hatalarını anlayıp, “ticarette küslük olmaz” diye müşterileri ziyaretlere hazırlanıyor gibi. Net Faiz getirisini 1 yıl önceye göre 3 banka 1,2-1,4 milyar TL’nin üzerinde artırırken sadece AKBANK 326 milyon TL artırarak son sırada yer aldığı görüldü.
Net Ücret ve Komisyon Geliri arttı ama nasıl ?
Bankalar verdikleri hizmetler karşılığı ücret ve komisyon alır . Normal uygulama bu şekildedir. Örneğin Havale, EFT yaptığınızda banka size bir hizmet verir veya Sigorta yaptığınızda da bir hizmet alırsınız. Bankanın Kredi Kartını kullanıyorsanız banka sizden bir Kart kullanım ücreti alır. Buna kimse itiraz edemez zira bu ücret ve komisyonu ödemezseniz o ürünü kullanmaz veya o hizmeti almazsınız olur biter. 2019 yılında dikkat çeken en önemli unsur Kredilerden alınan Ücret ve komisyonlar. İtirazımız da buna. Zira “Kredinin geliri Faizdir” ve öyle olmalı. Müşteriye, “sana kredi kullandıracağım ama komisyon ödersen” demek fırsatçılık ve müşterinin zor durumundan yararlanmaktır. BDDK’nın bu konuya acil el atma zamanı gelmişte geçiyor zira. İş o kadar abartıldı ki Rotatif / BCH kredilerden bile “peşin komisyon” alınır hale geldi. Bugün krediyi aldınız yarın kapadınız komisyonunuz ne oldu : uçtu gitti, geçmiş olsun! Piyasadan gelen itirazlar sonucu Kamu bankaları dahil bu tür kredilere “faiz + komisyon” şeklinde fiyatlama yapmaya başladılar. Piyasalarda faizler düşmeye başlayınca içlerinde Kamu bankalarının da olduğu bazı bankaların Rotatif / BCH faiz indirimi için de “peşin komisyon” istediği biliniyor. Bu hukuksuz duruma BDDK şikayete bağlı kalmaksızın el atmalı ve yasaklamalıdır. O nedenle hiçbir Bankaların ücret ve komisyon gelirleri gerçekçi olmadığı gibi “kredi karlılık faiz makası” da gerçekçi değil ve olduğundan daha fazladır. Dört bankanın da Net Ücret ve Komisyon gelirleri ciddi artış göstererek 2,2 milyar TL ile 2,8 milyar TL’yi buldu diyerek konuyu kapatalım.
Bilançolar büyüdü ama tersine Karlılık eridi
2019 ilk yarısında Bankacılık sektöründe Karlılık bir yıl önceye göre % 14,6 düşmüş durumda. Dört büyük bankada da Karlılığın düştüğü görülüyor. Bilançolardaki büyümeye rağmen Karlılıkların düşmesi bazı bankalarda ( İŞBANK – AKBANK ) ortalamanın üzerinde Karlılık düşmesi “bu bankalar nerelerde stratejik hata yaptı?” sorusunu da gündeme getirdi. Dört banka içinde Garanti Bankası sektör ortalamasının altında bir kayıp ile 3,6 milyar TL Net Kar ile en fazla kar açıklayan banka oldu. Akbank bir yıl önceye göre % -18,75’lik kayıp yaşamasına rağmen 2,7 milyar TL Net Karı ile 2. Sırada yer aldı. 2018 yıl sonunda dört banka içinde Karlılığı % -5,8 düşen tek banka olan AKBANK 2019’da da karlılıkta erime yaşamasının önüne geçemediği görülüyor. İŞBANK 2,4 milyar TL Net Kar ile dönemi kapatırken az fazla kar kaybı ( % -27,7 ) olan banka oldu. 2019’un ilk yarısında en az kar erozyonu yaşayan banka olan YKB % -4,5 kayıp ve 1,3 milyar TL Net Kar ile dönemi kapamış oldu.
Üst Yönetim aldığı Primleri hak etti mi ?
Bilanço küçülmelerine, Karlılığın erimeye devam etmesine rağmen Bankalar Üst Yöneticilerine ödemelerde pek tasarrufa gidecek gibi değil. Değerlendirmeye aldığımız dört büyük bankaya baktığımızda en fazla ödeme 57,1 milyon TL ile Garanti Bankasında. YKB 45,5 milyon TL ile ikinci sırada yer alırken 2019’da % 40,9’luk artış oranı ile üst yöneticilerine en fazla artış yapan banka oldu. YKB’yi AKBANK 32,6 milyon TL ile takip ederken AKBANK’ın artış oranı % 30,9 oldu. Bankalarda, “Üst yönetime yapılan artış oranlarının banka genelinde Personele yapılan artış oranından daha fazla olması” ayrı bir tartışma yarattı. Bankalar genelde az kazanana az, çok kazanana çok ödenek ayırma pozisyonuna düşmüş durumda. Bu durum kurumlarda “Adalet – Hakkaniyet” duygusunun zayıflamasına neden olduğu gibi “kurum bağlılığına” da ciddi zarar verdiği biliniyor. Dört bankaya göre en mütevazi bütçe İŞBANK’ta oldu. Zira İŞBANK 21,7 milyon TL ile en az ödeyen banka olurken artış oranı da % 13’de kaldı.
