Bu devirde kredi teklifi, dosya masrafı mı kaldı ? Bankalar halen kredide dosya masrafı adı altında bir ücret alıyor. 20 yıl öncesinin dosya sistemi mi kaldı. Nedir bu dosya masrafı?
Bu devirde kredi teklifi, dosya masrafı mı kaldı ?
Kredi teklifi, kredi dosyası deyince orda durun biraz ! Yeni nesil belki yutar bu numaraları ama bizim gibiler yutmaz . Ben eski müfettişim malum. Eskileri de bilirim .. “Ahhh nerde o eski dosyalar !” demeye bile hakkım var.
Bir kredi dosyası nasıl olurdu ?
Mavi, siyah renkli kalın kalın klasörleri düşünün. Onlardan 3-4 tane dolusu bazen.
Kredinin büyüklüğüne göre değişir. İçinde şirkete ait yıl yıl Vergi levhaları, Son yıla ait bilançosu, ara dönem mizanları …Ana sözleşmesi, ortaklara ait kimlikler, tapular, istihbarata izin verildiğine dair imzalı belge, tapulardan gidip sorulacak, Merkez Bankası kayıtlarından araştırılacak , piyasadan istihbaratı yapılacak… Kredi bu, kılı kırk yararak verilecek .
O bilançolar elle tek tek kredi teklif formuna dökülecek, hatasız olacak. Hesap kitap yapılacak, açıklaması yazılacak… Kredi komitesi toplanacak , herkes görüş bildirecek, kredi komitesi kararı oluşacak, herkes görüşünü yazıp altına imzasını atacak, teminatlar alınacak, istihbaratı yapılacak, Çekler , senetler tek tek kontrol edilecek, şerite çekilecek, muhasebe kaydedecek , kasalarda saklanacak , gününde işleme alınacak… Bölge, Genel Müdürlük yetkisindeyse kredi daha da titiz hazırlanıp onaya sunulacak. Ne emek ne emek..
Emekliler çok iyi hatırlar o dönemleri. Müfettişlere az dosya taşırmadılar …
Dosyası ayrı, kağıdı ayrı, fotokopisi ayrı masraf…
KREDİ GERÇEK Mİ?
Müfettişin de işi zor. Zamanı az . Şubeye teftişe gidince bu dosyaları açıp açıp tek tek içine bakacak. Kredi gerçek mi değil mi, kimlikler sahte mi değil mi, ortaklara ait başka başka krediler var mı, dolaylı kredi mi, finansman mı, bu şirket ne iş yapar, bu bilanço ile batar mı, çıkar mı, mizanında ipuçları var mı , teminatı sağlam mı ? Çekler hatır için mi verilmiş , senetler mezarlıkta mı yazılmış, tapular başkasının üstüne mi geçirilmiş ?!
Bir bakışta bunların hepsini anlayacak. Anlayamazsa sezgilerini kullanacak. Müdürün oturuşundan, kalkışından, personele yan bakışından , olmadı temsil gideri harcamalarından işleri çözecek. Varsa ” olağanüstü” bir durum Teftiş Kurulu’na bildirecek…
DİJİTAL ORTAMDA
Şu anda bu saydığım belgelerin hemen hemen hepsi dijital ortamdan tek tuşla alınıyor , sistemlere yükleniyor, sanal beyinler kendilerine öğretilen bilgilere göre müşteriye kredi notu verip, kredisini onaylıyor ya da reddediyor. Az zamanda daha çok ve daha doğru krediler onaylamak üzere kurulmuş sistemler. Müşteri kimlik bilgisini versin, yeter. Sistem gerisini halleder. İşi o. İnsana bile ihtiyaç yok artık. Kredi batarsa sorumlusu belli. Biz vermedik, sistem verdi !
Sistemler (!) bu kadar ilerlemişken bu ” dosya masrafı “ adeti nereden çıktı ?! O da yine meşhur ” plaza oğlanları/kızlarının ” icadı. Faizlerde indirim, komisyonlarda bindirim lazım. Faiz için vade beklenecek , bize peşin ödeme lazım. Bunun bir adı olmalı… Al sana nur topu gibi “dosya masrafı”. Adıyla büyüsün demiş olmalılar ki .. Büyüdükçe büyüdü. Kimse de soramadı ? Nerede arkadaş bu kredinin, aldığınız bu masrafın Dosyası !
Sanal bankacılığın, sanal dosyaları. Elle tutulmaz, gözle görülmez. Sadece hissedersiniz. Hesabınızda bir eksilme, bir hafiflik. Kullanmasanız da olur. Teklif orada hazır. Ahhh ne emeklerle hazırlandı… Ekrana bakmaktan gözler kan çanağı. Dosya masrafı gelirleri maaşlara yansır mı peki ? Dosya masraflarına yapılan zamlar maaşlara yapılır mı ?! Yok… İnsan ne ki ?! Hepsi sistemin, bilgisayarların, teknolojinin marifeti . İnsan bu işte artık vasıfsız eleman. Kalanları da robotla değiştirmeye az kaldı.
İŞLER İYİYE GİTMİYOR
İçinden insanı çıkarıp aldığınız, yerine makinaları, bilgisayarı koyduğunuz her işte sayısal bir artış , gelirlerde katlanış, sürelerde azalış var. Kabul. Ama siz de kabul edin yine de çok batırdınız Banka’lar olarak. İşler iyiye gitmiyor. Her sektörde işsizlik artıyor. Maaşlar yetmiyor. İnsanların içinden tüketmek gelmiyor. Yatırım yapmaya ise hiç hali yok. Cansızlaşan bir ekonomide, sizi ne dosya masrafları kurtarır, ne devre sonu komisyonları. İnsanların Canına “ tak” dedi artık.
Bunun bedelini ödemeye Banka’lar hazır mı ?!
