İş Bankası, Garanti Bankası, Yapı Kredi Bankası ve Akbank’ın bilanço ve CEO performansı. Hangi CEO bankasına daha iyi bir yıl yaşattı?
CEO’ların 2019 Performansı
Bankaların, 2019 yıl sonu Mali Verileri ve Faaliyet Raporları yayınlanması ile birlikte performansları da ortaya çıktı. Sektörde ağırlığı olan ve piyasa yapıcı ana bankalardan dört büyük özel bankanın mali verilerinden yola çıkarak performans değerlendirmeye aldık. İlginç sonuçlar çıktığı gibi bankalar arasında Performans Farkı da ciddi boyutta açılmaya başladığını, bazı bankalar büyüme stratejisi izlerken bazı bankaların rölantide yol aldığı görüldü. Büyüme rakamlarını enflasyon veya kur etkisi düşünüldüğünde reelde negatif büyüme gösterdiklerini hatırlatmak ile birlikte, yayınlanan bilanço rakamları üzerinden bir karşılaştırma yaparak gelişme büyüklük ve yüzdesel değişimi üzerinde karşılaştırma yapılmıştır. Bankaların ve Üst Yönetim stratejisine göre bankaların hangi alanlarda ne gelişme gösterdiğine ve nasıl strateji izlediğini daha yakından bakalım.
Toplam Aktiflerde büyüme yaşandı
2019 yıl sonunda 2018 yıl sonu rakamlarına göre dört büyük banka da büyüme kaydetmelerine rağmen enflasyon, faiz ve döviz dikkate alındığında büyüme rakamlarının tatmin edici düzeyde olmadığı anlaşılmakta. Detaya bakalım.
İşbank : Toplam Aktif büyüklükte 468 milyar TL’ye ulaşılarak İşbank hacimsel ve yüzdesel gelişimde açık ara önde olmaya devam ediyor. Banka büyüme stratejisine devam ediyor. 2019 yılında İŞBANK 52 milyar TL % 12,4 Toplam Aktiflerini büyüttü.
GARANTİ BANKASI : 2019 yıl sonunda 391 milyar TL Aktif büyüklük ile kapatan banka özellikle yılın 2. Yarısında büyüme stratejisine döndü. Banka 2019 yılında Aktif büyülüğünü 32 milyar TL büyüttü.
YKB : Toplam Aktiflerini 2019 yılsonunda 387 milyar TL’ye çıkararak 39 milyar TL büyüttü.
AKBANK : 2018 yıl sonunda dört büyükler arasında Toplam Aktiflerini 5 milyar TL ve % -2,8 küçülerek kapatan bankanın 2019’da neler yapacağı merak konusu olmuştu. Akbank yılı 33 milyar TL büyüme ile 360 milyar TL ile kapamasına rağmen dört büyükler arasında Toplam Aktif büyüklükte 4. Sırada kapamaktan kurtulamadığı gibi rakipler ile fark da açılmış durumda.
Bankalar 2019 yılını Nakdi Kredilerde büyüyerek kapadı
Her dört banka da yılı büyüme ile kapattı. Hacimsel olarak en fazla büyümeyi 20 milyar TL ile İŞBANK ve GARANTİ BBVA yaparken, YKB 15 milyar TL büyüme gösterirken Akbank 9 milyar TL büyüme ile dört banka arasında en düşük büyümeyi gerçekleştiren banka oldu. Nakdi Kredi hacminde İŞBANK 289 milyar TL ile açık ara önde giderken GARANTİ 251 milyar TL, YKB 240 milyar TL hacme ulaştı. Dört banka arasında AKBANK 204 milyar TL Nakdi Kredi hacmi ile rakiplerin oldukça gerisine düştüğü görüldü.
Gayri Nakdi Kredilerde banka stratejileri farklı oldu
2019 yılında bankalar Gayri Nakdi kredilerde farklı stratejiler izledi. İŞBANK ve YKB büyüme stratejisi izlerken GARANTİ ve AKBANK küçülmeye gitti. 10 milyar TL küçülme ile en fazla daralma AKBANK’ta gerçekleşti. Hacimse İŞBANK 93 milyar TL krediye ulaşırken, YKB 90 milyar TL’ye ulaşarak diğer rakipler ile açık ara ön sıralarda yer aldı. GARANTİ 60 milyar TL hacme ulaşırken AKBANK 43 milyar TL Gayri Nakdi Kredi hacmi ile rakiplerin oldukça gerisinde yer aldı.
2019’da Mevduat çok kıymetli idi
Faizlerdeki oynaklık, Bankaların Yurt Dışından aldığı krediler maliyetlerinin artması ve vadelerinin kısalması sonucu bankalar için Mevduat daha fazla kıymetli olur hale geldi. 2019’da Mevduatlardaki Dolarizasyon nedeni ile TL / YP dengesinin korunmada bankalar zorlandı. Zira Bankalardaki Mevduatları yıl içinde % 55’i dövizde seyrederken yıl sonunda kısmen düzeltme yapılarak % 50,8’lik kısmı Dövize dönmüş durumda. Bankalar için iyi bir durum ise Mevduatların ortalama % 23’lük kısmının vadesiz durumda olması. Dört Büyük bankaya baktığımızda hepsini mevduatlarını artırdığı görülüyor. 296 milyar TL Mevduat ile İŞBANK açık ara önde seyrettiği gibi 2019’da 51 milyar TL %20,6 büyüyerek son yılların rekorunu kırmış durumda. GARANTİ Bankası 249 milyar TL’ye ulaşırken AKBANK 224 milyar TL Mevduata ulaşmış durumda. AKBANK’ı 222 milyar TL ile YKB izleyerek son sırada yer aldı. Dört büyük banka arasında mevduat hacim ve yüzdesel gelişmede en düşük büyüme YKB’de oldu.
Net Faiz Geliri artırma isteği Bankaların en çok zorlandığı alan oldu
2019’da Net Faiz Gelirlerini artırma isteği bankaların en çok zorlandığı alan oldu. Zira bankalar arasında Mevduat ve özellikle Kredi faiz oranı Türk Bankacılık Tarihinde hiçbir dönemde 2019’daki kadar açılmamıştı. Bazı bankalar “mevduatı korumak ve artırmak” üzerine strateji geliştirirken bazı bankalar “Kredi faiz oranlarını rakiplere göre artırarak faiz gelirleri artırma” stratejisi uyguladı. Bu durum kısa sürede karlı gibi gözükse de bu stratejiyi izleyen bankalarda müşteri kayıplarının önüne geçilemedi. Net Faiz getirisini 1 yıl önceye göre sadece GARANTİ Bankası negatif büyüme gösterirken, İŞBANK % 16,4 büyüme 19,8 milyar TL ile ilk sırada yer aldı. Dört banka arasında Faiz gelirleri en düşük kalan banka 14,7 milyar TL ile YKB oldu.
Net Ücret ve Komisyon Geliri arttı ama nasıl ?
Bankalar verdikleri hizmetler karşılığı ücret ve komisyon alır. Bankaların ücret ve Komisyon alırken abartılı bir şekilde kesintiler 2019 yılında en çok şikayetlere neden olan alan oldu. TCMB ve BDDK gelen şikayet ve tepkilere cevap olarak 1 mart 2020 tarihinden itibaren ücret ve Komisyonlar disipline edecek düzenlemelere gitti. 10.02.2020 tarih 31035 sayılı Remi Gazetede yayınlanan düzenlemeler ile 2400 kalemde bankaların aldığı ücret ve komisyonlar 50’lere düşürdü. Bu durum 2020 yılını bankalar için ücret ve komisyon yaratmada zorlu geçeceğinin ve geçmiş yıllardaki haksız alınan ücret ve komisyonların da önü alınmış oldu. 2019’da GARANTİ Bankası 6 milyar TL Net Ücret ve Komisyon yaratarak ilk sırada yer alırken İŞBANK 5,5 milyar TL ile ikinci sırada yer aldı. AKBANK %34,3’lük en yüksek büyüme oranına rağmen 4,6 milyar TL ile dördüncü sırada yer aldı.
Bilançolar büyüdü ama Net Karlılık eridi
Dört bankada brüt karlılığı 2018’e göre artırırken bu artışı net karlılığa taşıyamadı. GARANTİ Bankası 6,1 milyar TL ile karlılıkta ilk sırada yer alırken İŞBANK 6 milyar TL Net kar ile ikinci sırada yer aldı. AKBANK’In Net Karlılığı ise 5,4 milyar TL oldu. YKB karlılıkta 3,6 milyar TL ile son sırada yer alırken yüzdesel gelişimde %-22,9 ile karlılığı 2018’e göreen çok düşen banka olarak son sırada yer aldı.
Üst Yönetim aldığı Primleri hak etti mi ?
Bilanço büyümesine, brüt karlılığın artmasına rağmen bu büyümeleri Net Karlılığa taşıyamayan Bankalar Üst Yöneticilerine ödemelerde oldukça cömert davrandıkları görüldü. GARANTİ Bankası 98,6 milyon TL ile Üst Yöneticilerine ( kilit yöneticilere ) en fazla ödeme yapan banka oldu. Tasarruf için 2019’da 946 personel çıkaran YKB, Üst Yöneticlerine 2018’e göre % 34 artış yapan 76,5 milyon TL ile ikinci sırada yer aldı. 2019’da 617 personel azaltan AKBANK 47,7 milyon TL ile üçüncü sırada yer alırken Bilanço büyüklüğü ve gelişimi en fazla olan İŞBANK Üst Yöneticileri için mütevazi bir bütçe ayırdığı görüldü. İŞBANK’ın 2019’da Üst Yöneticilerine ödediği tutar 30,3 milyon TL’de kaldığı gibi 2,1 milyon TL fark ile en az artış yapan banka oldu. Üst Yöneticilere yapılan astronomik ödemeler uzun zamandır tartışma konusu olurken BDDK’nın bu alanda müdahale edip etmeyeceği ve üst yöneticilere prim kriterlerinde düzenlemelere gidip gitmeyeceği de önümüzdeki aylarda netleşmiş olacak.
