İbraz günü 30 Nisan-31 Mayıs arasında denk gelen çeklerde Mayıs ayı sonuna kadar “karşılıksızdır” işlemi yapılamayacak
COVID-19 ile mücadele kapsamında yaşanan tam kapanma nedeniyle oluşabilecek hak kayıplarının önlenmesi amacıyla çek tahsili ve icra süreçleri ile ilgili düzenlemeye gidildi. Buna göre, ibraz günü 30 Nisan-31 Mayıs arasında denk gelen çeklerde Mayıs ayı sonuna kadar “karşılıksızdır” işlemi yapılamayacak. Resmi Gazete’de bugün yayınlanan Vergi Usul Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile ibraz süresinin son günü 30 Nisan ile 31 Mayıs tarihleri arasına isabet eden çeklerin 1 Haziran’dan sonra kalan ibraz süresi içinde ibraz edilebileceği ifade edildi. Ancak ilgili düzenlemenin ardından, gün içinde piyasada kısa süreli bir belirsizlik ve panik yaşandı. Karşılığı olan çeklerin bile ibraz edilemediği ve tahsilat yapılamadığı yönünde şikayetler kamuoyuna yansıdı. İş dünyasından gelen taleplerin üzerine Ticaret Bakanlığı bir genelge yayımlayarak, bu tarihler arasında karşılığı olan çeklerin banka tarafından ödenebileceğini belirtti. Buna göre, bankaya 30 Nisan-31 Mayıs tarihleri arasında ibraz yapılması halinde, çek hesabı sahibinin hesabında çekin karşılığının bulunması kaydıyla çek bedeli ödenecek Söz konusu tarihler arasında bankaya ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde ise, 1 Haziran’dan önce karşılıksızdır işlemi yapılmayacak. 1 Haziran sonrasında ise söz konusu çeklerle ilgili gerekli işlemler yapılabilecek. Düzenlemelerde gerekçe olarak ise, tam kapanma ile birlikte “ticari hayatta meydana gelecek yavaşlamanın tacir ve esnaf bakımından olası olumsuz etkilerini azaltabilmek” gösterilen uygulamada çek ve bonodan ya da kamu idarelerine olan borçlardan kaynaklı “2021 yılı Mayıs ayı sonuna kadar yasal takip başlatılmamasının amaçlandığı” belirtildi. Piyasada hiçbir çek ödemesinin 1 Haziran’dan önce yapılmayacağı yönünde oluşan algı ise gün içinde endişelere neden oldu. Yazılı bir açıklama yapan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, çek tahsili ve icrası kararının piyasada çok ciddi bir belirsizlik yaratarak ödeme kaosuna yol açtığını söyledi.
Bahçıvan, “Düzenleme yapılırken bazı alanların eksik bırakılmasından dolayı yaşanan kaos, sektörlerimizde ciddi bir belirsizliğin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Her ne kadar saatler içinde bu konuda düzeltmeler yapılsa da, bu tür kararların gerçeklerle ve piyasaya yansıyacak olumsuzlukların önceden hesaplanarak yapılması önemlidir…” dedi ve ekledi: “Bugün birçok işletmenin kamuya, personeline, dış ticaretteki iş ortaklarına karşı olan finansal sorumlulukları devam ederken, çek ayağının tartışmalı ve tek taraflı olarak kesilmesi en ciddi firmalarımızda dahi yaratacağı belirsizlikle, çok önemli bir açmaza neden olabilmektedir.” DÜZENLEMENİN SUİSTİMALE AÇIK OLDUĞU ENDİŞESİ Öte yandan iş dünyasından bazı temsilciler, düzenlemenin bazı suistimallere yol açabileceğine dikkat çekti. Ağaç İşleme Makine Sanayicileri Derneği Başkanı İsmet Toktaş, art niyetli kişilerin ödemelerini 1 Haziran’a kadar yapmamayı tercih edebileceğini, bunun da ekonomide yeni sorunları beraberinde getireceğine dikkat çekti.
Firmaların tahsil edecekleri çeklerle hammadde, aramalı, kredi borcu, personel ücreti gibi ödemelerini yapacağını belirten Toktaş, “Bu noktada, devletin çeklerini ödeyemeyen firmalara destek vermesi gerekmekte. Alacaklının bu şekilde ticari bir kayba uğratılması doğru bir yaklaşım değil. Vadesi gelen çekin ödemesini yapamayan firmalar için devletin alacaklıya ödemeyi gerçekleştirip, borçluyu kredilendirmesi çok daha mantıklı bir yaklaşım olacaktır. Böylece ödemeyi yapacak olan taraf zaman kazanmışken, alacaklı taraf da herhangi bir kayıpla karşı karşıya kalmayacaktır” dedi. Resmi Gazete’de yer alan değişikliği göre ayrıca, kamu mali yönetimi ve kontrol kanunu kapsamına giren kamu idarelerinin kamu hukukundan veya özel hukuktan doğan alacakları hakkında 30 Nisan ile 31 Mayıs tarihleri arasında icra ve iflas takibi de başlatılamayacak. Bahsedilen tarihler arasında vadesi gelen kambiyo senetlerine dayalı alacaklar hakkında 30 Nisan ile 31 Mayıs arasında icra ve iflas takibi başlatılamayacak, ihtiyati haciz kararı verilemeyecek ve başlamış takipler duracak.
