Son haftalarda banka ATM’lerinden sıfır gıcır paralar çıkmaya başladı. Peki TM’lerden çıkan yeni, parlak paralar aşırı para basılmasının bir işareti midir?
Avrasyatırım.com’un haberine göre, ATM’lerdeki gıcır paralar fikirleşmemizin bir işareti.
Zaman zaman ATM’lerde karşımıza gıcır paralar çıkar ve şu soru akıllara gelir: Merkez Bankası rezervi bitti, Hazine boşaldı yoksa karşılıksız para mı basılıyor? Aslında basılan paraların altın ya da başka bir kıymet cinsinden karşılığı yok. Merkez Bankası’nın bastığı paranın karşılığı devletin itibarıdır. Başka bir ifade ile ekonominin sağlam olup olmadığı, rezervlerin döviz ve altınla dolu olup olmadığıdır. Her bir Lira’nın ya da doların karşılığı hükümetlerin gücüdür.
Bununla beraber hükümet ne kadar güçlü olursa olsun belli bir miktardan daha fazla para basarsa enflasyona neden olur. Yani mal üretimi bir birim artarken siz on birim para basarsanız ekonomide dengeler bozulur. Mallara talep artar fiyatlar yukarı gider.
Ekonomide ideal olan nedir dersek, büyüme ile paralel para basılması en uygun olanıdır. Ancak kriz dönemlerinde para miktarlarında büyük artışlar görülür. Böylece durgunluktan çıkılması amaçlanır.
Aşağıdaki grafikte de göreceğiniz üzere 2019/2020 döneminde M1 para arzı yani dolaşımdaki para ile bankalardaki Lira ve yabancı para cinsinden vadesizde duran para toplamı 500 milyar TL’den 1,2 trilyon TL gibi ciddi bir rakama ulaşmıştır. Büyüme oranı %140 olmuştur. Buna karşılık Türk ekonomisi 2019’da 0,9 2020’de 1,8 büyümüştür.
O zaman gıcır para efsanesi doğru mu? Yani ATM’lerden çıkan yeni, parlak paralar aşırı para basılmasının bir işareti midir? Bu soruya yanıtımız, evet. Özellikle salgın nedeni ile Merkez Bankası ticari bankaların elindeki (Devlet İç Borçlanma Senetleri) DİBS kağıtlarını almış, bankalara kaynak aktarmış, bankalar da gidip bu parayla Hazine’den tekrar DİBS kağıtları almıştır. Böylece devlet harcamaları için büyüme oranından daha fazla para basılmıştır. Bu işlem gıda ve sanayide üretim zafiyetine bağlı yukarı çıkan enflasyonun hız kazanmasına neden olmuştur.
O zaman gıcır paraların getirdiği en büyük tehlike nedir? Enflasyon artışına verdiği katkı ile yaşantımızdaki fakirliği artırmasıdır…
Kaynak: avrasyayatirim.com
