Ekonomist Uğur Gürses, T24 internet sitesindeki yazısında, “4 ayda 30 milyar dolara ne oldu?” diye sordu.
“Gece-gündüz ‘nöbetçi dealer’ ile kuru abluka altına alıp, hangi makro perspektifle kimin belirlediği belli olmayan kur seviyeleri döviz satışı ile savunuluyor, kur sabit tutulmaya çalışılıyordu. “Sabit kur rejimine geçtik” de denilmiyordu.”diyen Uğur Gürses’in yazısının bir bölümü şöyle:
Her açıklamada, “aldığımız önlemlerle kur istikrarı…” denilirken, gümbür gümbür döviz satılıyordu. Ama vatandaş bunu nereden bilsin, öyle değil mi?
Bayram tatili sırasında bile nöbetçi ‘dealer’ eliyle arka kapıdan döviz satışının devam ettiğini bilmeyen piyasa uzmanı yok. Hatta öyle ki; ABD Merkez Bankası yükselen enflasyonu kontrol etmek ve parası doların değerini korumak için faiz arttırdığı saatlerde bile bizim ‘nöbetçiler’, dolar içeride değer kazanmasın diye Fed’in bastığı dövizleri satıyordu. Bundan büyük bir dram olabilir miydi ki?
“Fed’in faiz artışları bizi etkilemez” diyen ekonomi bakanı şimdi “dolar endeksi yükseliyor ondan” demesin?
30 milyar dolara ne oldu?
Nisan ayı sonu itibariyle Merkez Bankası’nın 106.9 milyar dolarlık brüt döviz rezervi bunun kanıtı. Yılbaşında 111.8 milyar dolarla başlayıp, Nisan sonunda 5 milyar dolara yakın azalış bunun göstergesi. 11 Mayıs itibariyle bakılırsa brüt rezerv 103.6 milyar dolara gerilemiş durumda. Yani yılbaşına göre 8.2 milyar dolar aşağıda.
Yılın başında ihracatçılara, getirdikleri dövizin yüzde 25’ini Merkez Bankası’na satma zorunluluğu getirilmişti; yılbaşından sonra 180 günü dolan ihracat miktarı 76.6 milyar dolar olmuş. Bunun yüzde 25’i ise 19.1 milyar dolar idi. Sadece buna bakılsa rezerv artışı olması gerekmiyor muydu?
Bitmedi; Kur Korumalı Mevduat uygulamasıyla 25 milyar dolara yakın bir döviz Merkez Bankası’na satıldı. Ne oldu bu dövizlere? Bankanın reeskont kredilerinin vadesinde olması gereken döviz girişi aylık kabaca 1.5 milyar dolardan 6 milyar dolar olmalıydı; nerede? BOTAŞ’a 4 ayda yapılan 16 milyar dolara düşülürse; Merkez Bankası’nın elinde yılbaşına göre bugün en az 34 milyar dolarlık döviz pozisyon artışı olması gerekirdi, Nisan sonu itibariyle sadece 8.7 milyar dolarlık pozisyon açığında kapanma var. Nihayetinde bankanın brüt rezervlerinin yine de en az 25 milyar dolar artması gerekirdi; tersine 5 milyar dolarlık brüt rezerv azalışı var. Tablo net 4 ayda 30 milyar dolar eritilmiş.
Soru şu: 4 ayda 30 milyar doları ne yaptınız? Uzmanları piyasaya satıldığını ve vatandaşın kandırıldığının farkında.
Arka kapıdan rezerv satışı, kötü yönetimin, riskli ‘icadın’ hasarının, bir içi boş teorinin yanlışlığının üstünü örtmek için yapılıyor artık.