ÖZKAYNAK nedir?
Özkaynak, firma değerini gösterir ve işletmenin yarattığı nakit akışları ve/veya varlıkları üzerindeki artık haktır.
Finansal durum tablosunda (bilanço) görünen özkaynak tutarı firmanın defter değerini ifade eder. İşletmenin hisse senedi sayısı ile hisse senedinin piyasa fiyatının çarpımı ise firmanın piyasa değerini ortaya koyar. İster defter değeri, isterse de piyasa değeri olsun her iki durumda da hesaplanan özkaynak değeridir.
Üstünlük prensibi işletmenin yarattığı nakit akışları ve/veya varlıkları üzerindeki haklara ilişkin önceliği ifade etmekte olup; mükellefiyetlerin (yükümlülüklerin) alacaklıları (borç verenler gibi) her zaman özkaynak üzerindeki talep hakkı sahiplerinden (hissedarlar) önceliklidir. Bu bahisle haklara ilişkin tahsilat öncelikle borç verenlere sonrasında hissedarlara yapılır. Dolayısıyla özkaynaklar, işletmenin yarattığı nakit akışları ve/veya varlıkları üzerindeki artık hakları temsil eder.
Örnek 1: X A.Ş. işletmesinin özkaynaklarının finansal durum tablosunda ilgili dönem için yazan toplam tutarı 80 milyon TL’dir. İşletmenin borsadaki hisse senedi fiyatı 20 TL olup, toplam hisse senedi sayısı 20 milyon adettir. Dolayısıyla işletmenin özkaynaklarının piyasa değeri [20×20.000.000] 400 milyon TL’dir. O halde işletmenin piyasa değerinin defter değerine oranı 5’tir. [PD/DD = 400 mil. ÷ 80 mil.].
Örnek 2: X A.Ş. işletmesinin borca batık olduğu tespit ediliyor. Aktiflerinin (varlıklar) tasfiye değeri 12 milyon TL, cari borçları ise 14 milyon TL. Varlıların tasfiyesi sonucunda sağlanan nakit akışı borç verenlere ödeniyor. Borç verenlere yapılan ödemeden sonra herhangi bir bakiye kalmadığı için hissedarlar herhangi bir ödeme almıyor.