MADENCİLİK nedir?
Madencilik, bir kriptoparanın herhangi bir merkezi otoriteye ihtiyaç duymadan şeffaf ve güvenilir biçimde transfer edilmesi için bilgisayarının işlem gücünü harcayan kişi ya da kurumdur.
Proof of Work yani iş kanıtı olarak da adlandırılan madencilik süreci, geleneksel dijital para transferlerinde bankaların üstlendiği rolü kriptoparalar için üstlenerek ağa gönderilen transfer emrinin doğru adresten geldiğini ve göndericinin transferi gerçekleştirmeye yetecek kriptopara bakiyesini olduğunu kontrol ve teyit ederek işlemin geçerli olduğunu ağa duyuran kişilere verilen addır. Madenciler söz konusu süreci sahip oldukları bilgisayarların işlemci gücünü ağda bekleyen transfer emirlerinin kontrolü için kullanarak yerine getirir.
Farklı madencilik mekanizmaları olmakla birlikte Bitcoin gibi birçok kriptoparanın tercih ettiği madencilik yönteminde ağdaki tüm madenciler (bilgisayarlar) algoritma tarafından tespit edilen bir problemi çözmek için birbirleriyle yarışarak enerji harcarlar. Problemi ilk çözen madenci (bilgisayar) ağda bekleyen veri kayıt (kriptopara transfer) emirlerini zincire ekleme ve yeni zinciri ağdaki herkese duyurma hakkı kazanır.
Madenciler, kriptopara transfer etmek isteyen kişilerin ödedikleri işlem ücretlerinin yanı sıra (Bitcoin gibi kriptoparalarda) bir miktar kriptopara ile de ödüllendirilir. Hali hazırda Bitcoin blokzincirinde yer alan madencilere, zincire eklenen her yeni blok için 6,25 Bitcoin basılarak (yeni üretilerek) ödül olarak verilmektedir. Bir blokzinciri ağında ne kadar fazla madenci olursa yani ne kadar fazla ve çeşitli (farklı kullanıcıların sahip olduğu) bilgisayarın işlem gücü zincire eklenmek için bekleyen veri kayıt emirlerinin doğruluğunu teyit etmek için kullanılırsa blokzincirinin güvenlik seviyesi o kadar yüksek olur.
Blokzincirindeki madencilerin her yeni blok için birbirleriyle algortimanın belirlediği problemi çözme yarışı içerisinde olması ancak sadece bir madencinin söz konusu yarışı kazanarak ağa yeni bloğu ekleme hakkı kazanması, diğer madencilerin harcadıkları enerjinin boşa gitmesine yol açmaktadır. Bu durum, blokzincirinin çevresel maliyetlerinin çeşitli paydaş gruplarınca sorgulanmasına yol açmaktadır. Bu kaygı sebebiyle Ethereum ve Avalanche gibi farklı birçok blokzinciri iş kanıtı (proof of work) madencilik mekanizması yerine proof of stake olarak adlandırılan “pay kanıtı” mekanizmasını zincir güvenliği için kullanmaktadır.
Pay kanıtı (proof of stake) modelinde zincire yeni kayıt ekleyen kullanıcılara madenci değil “doğrulayıcı” (validator) denmektedir. Bu kişiler, doğrulama hakkı kazanabilmek için ağa işlemci güçlerini değil sahip oldukları ilgili kriptovarlığı “teminat” olarak bırakmaktadır. Sistem, ağa en fazla kriptoparayı teminat bırakan kişinin, ağın en iyi şekilde çalışmasını isteyen kişi olacağı mantığı doğrultusunda çalışmaktadır.