AKILLI SÖZLEŞME Nedir?
Akıllı Sözleşme, bir blokzinciri üzerinde çalıştırılan ve saklanan, taraflarca sözleşmede belirlenen koşullar yerine geldiğinde otomatik olarak yürürlüğe girerek sözleşme koşullarını gerçekleştiren dijital bir akittir.
Akıllı sözleşmenin bir defa onaylandıktan sonra dış müdahalelerden korunaklı bir şekilde koşullarını yerine getirmesi ve sonuçların şeffaf biçimde izlenmesi süreci blokzinciri teknolojisi sayesinde gerçekleştirilir. Her ne kadar adında “akıllı” kelimesi geçse de akıllı sözleşmeler, yapay zeka gibi bir unsurdan yararlanmaz ve tamamen deterministik bir mantıkla çalışır. Yani sözleşmenin içerisinde girdi olarak hangi komutlar yer alıyorsa çıktı da o komutların bir sonucu olacaktır.
Akıllı sözleşmeler sayesinde herhangi bir sözleşmenin uygulanması sürecinden “insan” unsurunu, sözleşmenin uygulanmasına dair güvence sağlama sürecinden ise “geleneksel kurumları” çıkarmak mümkün hale gelmiştir. Bu sayede daha az ya da hiç aracı olmadan, güvenilir biçimde birbirini hiç tanımayan taraflar arasında sözleşmeye dayalı işlemlerin blokzinciri üzerinden gerçekleştirilebilmesi mümkün hale gelmiştir.
Blokzinciri ekosistemi içerisinde yer alan akıllı sözleşmeler, Bitcoin’in “parayı” merkeziyetsizleştirmesine benzer şekilde “ticari bankacılık” işlemlerini merkeziyetsizleştirme imkanını ortaya çıkarmıştır. Bu amaçla kurulan blokzinciri temelli merkeziyetsiz finans platformları, tamamen akıllı sözleşmeler kullanılarak en az aracı ve dolayısıyla maliyetle borç alıp verme gibi süreçleri yerine getirebilmektedir. Diğer taraftan yine akıllı sözleşmeler sayesinde, metaverse gibi birçok yenilikçi altyapının da temel dayanağı olan NFT (Nitelikli Fikri Tapu) gibi tokenlerin blokzincirinde saklanarak “dijital sahiplik” kavramının temellerinin sağlamlaştırılması mümkün olmuştur.