TOKEN Nedir?
Token, yani tam Türkçe tabiriyle jeton, bir blokzinciri uygulamasında belirlenen işleri yerine getirebilmek veya hizmetlerinden yararlanabilmek için kullanılan kriptografik dijital araçtır.
Genellikle akıllı sözleşme destekleyen Ethereum veya Avalanche gibi blokzincirlerinde yer alan projeler, bu proje içerisinde kullanılabilmesi amacıyla token çıkarırlar. Bu tokenlar kullanıcıların projeye özgü işleri yapmasına olanak sağlar. Örneğin yönetişim tokenları projenin çeşitli karar süreçlerine katılım hakkını yani oy verme hakkını kullanıcılarına sağlarken bir başka token türü tamamen o projedeki işleri yerine getirebilme imkanı tanımaktadır.
Örneğin akıllı sözleşmelerle gerçekleştirilen merkeziyetsiz finans uygulamaları, kullanıcıların birbirlerine kriptovarlık cinsinden borç verme ve borç almasına imkan tanımaktadır. İşte bu tip blokzinciri uygulamalarını kullanabilmek için ilgili merkeziyetsiz finans uygulamasının tokenine sahip olmak gerekmektedir. Tokenlerin çalışma prensibi gerçek dünyamızdaki jetonların çalışma prensibine çok benzemektedir.
Örneğin jetonla çalışan bir vapur gişesi düşünelim. Artık vapur gişelerinde jeton yerine kent kartları kullanmaktayız ancak kent kartların çalışma prensibi de özünde jeton ile aynı mantıktadır, o karta yüklenen para aslında bir tokene dönüşür ve sadece o kartın geçtiği yerlerde kullanılabilir. Dolayısıyla bir defa bir jeton satın aldığınızda ya da kent kartınıza para yüklediğinizde artık o jetonun ya da kartın çizdiği sınırların dışına çıkma şansı olmayacaktır. İşte blokzinciri tabanlı uygulamaların tokenleri de aynı mantık çerçevesinde çalışarak o proje içerisinde farklı uygulamaları gerçekleştirme imkanı verir.
Bir blokzinciri uygulamasının tokeni, o projenin sahipliğini temsil eden bir hisse değildir. Bu görevi üstlenmek isteyen birtakım girişimler olsa da piyasadaki tokenlerin çok büyük kısmının böyle bir fonksiyonu yoktur. Dolayısıyla bu tokenlerin değeri de tamamen uygulamanın popülaritesine, kullanıcı sayısının fazlalığına ve çözdüğü sorunun önemine bağlı olarak değişmektedir.
Yine örnek verecek olursak spor kulüplerinin çıkarttıkları taraftar tokenleri özünde taraftarlara kulübün belirli kararlarına katılma hakkı ve belirli imkanlarından öncelikli yararlanma hakkı dışında bir fayda sağlamamaktadır. Söz konusu kulüplerin hisselerini temsil etme ya da gelirlerinden pay hakkı gibi finansal faydalar içermemektedir. Ancak yine de arz miktarının sınırlı olması, yani isteyen herkesin sahip olamayacağı miktarda piyasaya sürülmeleri ve kulübün popülaritesi gibi faktörler sebebiyle bu tokenlerin piyasadaki değeri ilgili spor kulüplerinin hisse senedi değeriyle yarışabilmektedir.
Bir yatırım olarak elinde token bulundurmak isteyen kripto varlık yatırımcılarının dikkat etmesi gereken temel hususlar; söz konusu projenin ne kadar kullanıcıya hitap edeceği, nasıl bir sorunu çözdüğü, çözülen sorunun önem düzeyi, aynı soruna odaklanan başka projelerin varlığı ve arz edilecek tokenlerin çalışma prensibi, yani piyasaya sürülme ya da piyasadan çekilme mekanizmaları gibi bir takım ana konular olmalıdır.