Sosyal medyada sürekli karşılaşıyorum.
Neymiş efendim? Şu hisseden 2X, bu hisseden 5X kazandım!
Lakin kaybedilenleri konuşan yok.
Sanırsınız ki borsada herkes kazanıyor.
Sosyal medya söylemlerine karşı özellikle küçük yatırımcının getiri ve risk kavramlarını anlaması gerektiğini vurgulamak lazım geliyor.
Nitekim Paramedya’da “Karınca HapFinans” projesi ile hedeflenen, finansal okuryazarlığın tesisi için temel kavramları ve tanımları bir bohçada toplayarak sunmak.
Bu yazıda risk-getiri bileşimi ve ilişkisini basit bir örnekle sunarak, küçük yatırımcıya aldığı pozisyonun olası sonuçlarını kavraması gerektiğini somut şekilde sunmak istedim.
Gelin bir göz atalım!
Risk, belirsizliğin objektif ölçütüdür.
Bu nedenle hedef belirsizliği ölçmek ve bunu objektif olarak ortaya koymaktır.
Standart sapma ise hisse senetlerinin riskinin göstergesidir.
Hayali bir XYZ hissemiz olsun.
Bu hisse geçmiş yatırım döneminde 80% getiri elde etmiştir.
Bu getiriyi elde ederken katlanılan risk, diğer bir deyişle standart sapma ise 40%’dır.
Bu oran, yani standart sapma, hisseye yatırım yapan yatırımcının elde ettiği 80% getirinin yıl içinde 40% sapma gösterdiğini söylemektedir. Dolayısıyla, standart sapma, yeni yatırım dönemi için bize elde edebileceğimiz getirinin alt ve üst sınırını belirlemek için yol gösterir.
Varsayalım, yatırımcı, XYZ hissesinden 80% getiri elde etmeyi bekliyor.
O zaman bu beklenen getiri oranına 1 standart sapma ekleyip çıkarılırsa, 68% ihtimalle elde edeceği minimum ve maksimum getiri belirlenebilir.
Benzer şekilde, beklenen getiriye 2 standart sapma ekleme ve çıkarma ile 95%, 3 standart sapma ekleme ile 99% ihtimalle hissenin minimum ve maksimum getiri oranları hesaplanabilir.
Aşağıdaki tabloda görülebileceği gibi, %80 beklenen getiri ve %40 standart sapmaya sahip XYZ hissesinde, 68%, 95% ve 99% olasılıkla minimum ve maksimum getiri oranlarını hesaplanmıştır.
| %80 Getiri, %40 Standart Sapma Olan XYZ Hissesi | Minimum Getiri | Maksimum Getiri |
| %68 İhtimal | %40 | %120 |
| %95 İhtimal | 0 | %160 |
| %99 İhtimal | -%40 | %200 |
Şimdi de %80 beklenen getiriye (aynı getiri) fakat %20 standart sapmaya sahip (düşük risk) ABC hissesi için hesaplamaları tekrar edelim. Aşağıdaki tablodan görülebileceği gibi maksimum getiri oranları azalmış, lakin minimum getiri oranlarında XYZ hissesine nazaran olası kayıp ortadan kalkmıştır.
| %80 Getiri, %20 Standart Sapma Olan ABC Hissesi | Minimum Getiri | Maksimum Getiri |
| %68 İhtimal | %60 | %100 |
| %95 İhtimal | %40 | %120 |
| %99 İhtimal | %20 | %140 |
O halde çıkarmamız gereken sonuçlar şunlardır;
Hisse senedi riskini standart sapma gösterir.
Aldığınız risk potansiyel getirinizi ve kaybınızı belirler.
Yüksek risk yüksek getiri sağlayabilir lakin yüksek kayıpla da karşılaşabilirsiniz.
Çünkü risk ekmek, getiri köftedir.
Ve yatırımda kulağa küpe olacak söz şudur: Ne kadar EKMEK o kadar KÖFTE!
Türker Açıkgöz