Geçtiğimiz hafta basında en çok dikkatimizi çeken fotoğraflardan biri, yeni Merkez Bankası başkanı Hafize Gaye Erkan’ın 15 bankanın Genel Müdürleri ile çektirdiği hatıra fotoğrafıydı . Söz konusu genel müdürlerin tamamının erkek olması Türkiye’de bankacılık sektörünün tamamen “erkek” yöneticilere emanet olduğunu vurgularken , fotoğrafın merkezinde; liyakati konusunda çok fazla tereddüt bulunmayan , çok başarılı, iyi eğitimli , yurtdışından tecrübeli ve kısa bir süre önce de bir bebek dünyaya getirmiş genç bir annenin yer alıyor olması oldukça ilginç bir tablo ortaya koyuyordu. Doğrusu o fotoğrafta yer alan erkek Genel Müdürlerin o an aklından geçenleri okuyabilmeyi çok isterdim.
Uzun yıllardır bankacılık sektörünü ve bankacıların sorunlarını takip eden ve yazıya döken biri olarak öncelikle şunu belirtmek isterim ki ülkemizde Merkez Bankasına ilk kez bir kadın Başkan atanmış olmasından dolayı çok mutlu oldum . Bankacılık sektöründe kariyer yapma gayreti içinde olan bir çok kadının en çok şikayet ettiği konulardan biri anne olma dönemine girdiklerinde kariyerlerinde ve terfi süreçlerinde yaşadıkları sorunlar ve gerilemeler ile ilgili. Farklı bankalarda çalışan bir çok bankacıdan buna dair çok sayıda şikayet , serzeniş hatta isyan defalarca tarafımıza iletildi, iletiliyor. Biz de Paramedya’da bu sorunlara dikkat çekmeye çalışıyoruz . Ama hiç bir mesaj, yorum, yazı ve paylaşım Genel Müdürler üzerinde bu fotoğraf karesi kadar etkili olamazdı sanırım. Herkes bu vesile ile bir kez daha görmüş oldu ki; Annelik kariyere engel değildir . Liyakatli, zeki, başarılı , çalışkan ve özverili kadınlar her zaman her yerde işlerini, görevlerini en iyi en doğru şekilde yerine getirebilmek için her türlü zorluğun üstesinden gelme gücüne sahiptirler . Yeter ki onlara bu fırsatı verecek vizyonu geniş ve özgüveni yerinde liderleri olsun.
Ülkemizde 3 Ekim 1931’de faaliyetlerine başlayan Merkez Bankası’nda, kuruluşundan günümüze kadar Hafize Gaye Erkan’dan önce 25 erkek başkan görev yapmış .
“Selahattin Çam (1931-1938), A. Kemal Zaim Sunel (1938-1949), Mehmet Sadi Bekter (1949-1950), Osman Nuri Göver (1951-1953), Mustafa Nail Gidel (1953-1960), Memduh Aytür (1960), İbrahim Münir Mostar (1960-1962), Ziyaettin Kayla (1963-1966), M. Naim Talu (1967-1971), Memduh Güpgüpoğlu (1972-1975), Cafer Tayyar Sadıklar (1976-1978), İ. Hakkı Aydınoğlu (1979-1981), Osman Şıklar (1981-1984), Yavuz Canevi (1984-1986), Dr. Rüşdü Saracoğlu (1987-1993), Dr. N. Bülent Gültekin (1993-1994), Ş. Yaman Törüner (1994-1995), Gazi Erçel (1996-2001), N. Süreyya Serdengeçti (2001-2006), Durmuş Yılmaz (2006-2011), Doç. Dr. Erdem Başçı (2011-2016), Murat Çetinkaya (2016-2019), Murat Uysal (2019-2020), Naci Ağbal (2020-2021), Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu (2021-2023).”
Dünya geneline baktığımızda da; 180’in üzerinde ülke merkez bankası başkanına dair yapılan araştırmaya göre, 2013 yılında kadınlar tarafından yönetilen merkez bankası sayısı 21 iken, bu rakam 2023’te 22’ye yükselmiş. Hafize Gaye Erkan ile birlikte bu sayı 23’e çıkmış.
Christine Lagarde, 2019’den beri Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanlığı yapıyor.
Jorgovanka Tabakovic Ağustos 2012’den bu yana Sırbistan Merkez Bankası, Jeanette Semeleer de 2008’den beri Aruba Merkez Bankası Başkanlığı görevini sürdürüyor.
Cindy Scotland 2002’den beri Cayman Adaları Finansal Otoritesi Başkanı,
Rosanna Costa 2022’den beri Şili Merkez Bankası Başkanı,
Malangu Kabedi-Mbuyi 2021’den beri Demokratik Kongo Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı,
Rebecca Patricia Santos Rivera 2022’den beri Honduras Merkez Bankası Başkanı,
Anita Angelovska Bejoska 2018’den beri Makedonya Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı
Nor Shamsiah Mohd Yunus 2018’den beri Malezya Merkez Bankası Başkanı olarak görev yapıyor.
Victoria Rodriguez Ceja 2022’den beri Meksika Merkez Bankası Başkanı,
Ida Wolden Bache 2022’den beri Norveç Merkez Bankası Başkanı,
Elvira Nabiullina 2013’ten beri Rusya Merkez Bankası Başkanı,
Maiava Atalina Ainuu-Enari 2011’den beri Samoa Merkez Bankası Başkanı,
Catia Tomasetti 2018’den beri San Marino Merkez Bankası Başkanı,
Caroline Abel 2012’den beri Seyşeller Merkez Bankası Başkanı,
Nguyen Thi Hong 2020’den beri Vietnam Merkez Bankası Başkanı,
Elizabeth Genia 24 Ocak 2023’ten beri Papua Yeni Gine Merkez Bankası Başkanı
Than Than Swe 2022’den beri Myanmar Merkez Bankası Başkanı olarak görevini sürdürüyor.
Öte yandan ABD’de bazı bölgesel merkez bankalarına da kadınlar liderlik ediyor. Susan Collins 2022’den beri Boston Fed Başkanlığı, Lorie Logan 2022’den beri Dallas Fed Başkanlığı, Loretta Mester 2014’ten beri Cleveland Fed Başkanlığı, Mary Daly de 2018’den beri San Francisco Fed Başkanlığı görevinde bulunuyor.
Kadın merkez bankası başkanları listesine son alarak TCMB Başkanlığı’na atanan Hafize Gaye Erkan katıldı.
Merkez Bankaları her ülke için , ekonomik gelişmeler açısından son derece kritik öneme sahip, yönetiminde ciddi bir disipline , bilgiye, tecrübeye. liyakate rasyonelliğe ve özerkliğe ihtiyaç duyulan kurumlar . Bir çok ülke bu kritik görevi ve kurumu kadınların ellerine güvenle teslim etmiş durumda . Kadınlar ( erkekler tarafından ) işlerine çok fazla karışılmadığında ve doğru şekilde desteklediklerinde , kendilerine güvenildiğinde hedeflerine çok net şekilde ulaşma konusunda son derece başarılı olabiliyorlar . Benim de , eski bir bankacı ve bir hemcinsi olarak yeni Merkez Bankası Başkanımız için temennim, bu zorlu süreçte, bu zorlu görevde son derece başarılı olarak hepimizi gururlandırması ve finans sektöründeki kadın liderler ve bu sektörde çalışmayı hayal eden genç kızlarımız için de çok doğru bir rol model olması . İleriki yıllarda bu fotoğrafta daha çok kadın Genel Müdür görebilmek dileği ile…