IRR (İç Getiri Oranı) Nedir, Nasıl Kullanılır? Sosyal Medyada Finansal Bilgi Kirliliği
Sosyal medyada yakın zamanda bir tartışmaya tanık oldum. IRR kullanımıyla ilgili bir tartışma.
Portföy performansı değerlendirmede ve getiri ölçmede IRR kullanılması gerektiğini anlatan bir yazı yazılmış. Yazan kişi Finans ve Kitap (@kitapvefinans) isimli bir Twitter kullanıcısı.
Öncelikle IRR nedir ona bakalım. IRR’ın Türkçesi iç getiri oranıdır. Bir yatırımın net bugünkü değerini sıfıra eşitleyen iskonto oranıdır.
Peki bu oran neyi gösterir? Bir yatırımın karlılık oranını ölçmede kullanılır. Esas kullanım alanı sermaye bütçelemesi ve yatırım projelerinin değerlendirilmesindedir.
Bahsettiğim Twitter hesabı IRR’ı portföy değerlendirmesinde kullanımını önermiş. Ara dönemlerde nakit giriş çıkışları olduğu zaman kullanılabildiğini söylemiş.
Cevap olarak da Soner Hoca, “nakit akışlarında pozitiften negatife geçiş var ise IRR matematiksel olarak hatalı çalışır ve etkin sonuç vermez.” yanıtında bulunmuş. Sonrasında da tartışma uzamış iki taraf da görüşünü savunmuş.
Bakın. IRR esasen bir yatırım projesinin değerlendirme kriterlerinden birisi olarak kullanılır ve yatırımın getiri oranını ölçer. Bu getiri oranı, projenin sermaye maliyetiyle karşılaştırılır. Eğer daha yüksekse proje kabulü, daha düşükse proje reddi kararı alınır.
IRR genellikle portföy üzerinde kullanılmaz. Çünkü IRR, yatırıma özel (unique) bir değerdir. En büyük problemi, ara dönemlerde pozitif ve negatif nakit akımları birlikte yer aldığı zaman bu özel olma durumunun ortadan kalmasıdır.
Çünkü negatif-pozitif geçişler olduğu zaman birden fazla IRR ortaya çıkmakta ve güvenilirliği ortadan kalkmaktadır.
Bu sebeple portföy getirisi ve performansı hesaplarında pek kullanılmaz.
Buraya kadar güzel… Fakat sorun şurada. Bu Twitter hesabı (@kitapvefinans) hatasında ısrarla devam etmiş.
Kendisine kanıt olarak CFA kurumunun Global Investment Performance Standards (GIPS) standartlarını örnek göstermiş.
Buradan bir noktaya geleceğim dikkat!!
Bakın bu arkadaşın kendisine kanıt olsun diye koyduğu belgeyi okudun. Kendisi belgenin 101. sayfasının sonunda yer alan bir metni kanıt olarak atmış.
Fakat ben belgenin kalanını da okudum 🙂
105. Sayfada standardı kaleme alanlar şunu yazmışlar:
“IRR yönteminin iterative süreç çözümü gerektirmesi en temel hatasıdır. Ayrıca IRR’ın pozitif ve negatif dış nakit akışlarının oluşması durumunda birden fazla sonuç vermesi mümkündür.”
Yani Soner Hoca haklı.
Bu yüzden biz akademisyenler IRR için belirtilen durumlarda güvenilir değil ve kullanılmamalı diyoruz.
Çünkü pozitif ve negatif dönüşlerin olduğu durumlarda birden fazla sonuç veriyor. Siz Excel’de formülle yaparsanız bunu görmezsiniz. Fakat IRR, iterative (tekrarlamalı) çözülen bir orandır. Excel ise ilk bulduğu sonucu verir.
Ama daha ileri seviye bir yazılımla veya elle hesaplarsanız o zaman görürsünüz birden fazla IRR olduğunu…
Güzel, eğitici bir yazı oldu. IRR’ın ara dönemlerde pozitif ve negatif nakit akımı geçişlerinin olduğu zamanlarda kullanılmaması gerektiğini öğrendik.
Fakat bu vakada asıl gelmek istediğim bir nokta var.
Sosyal medya tam bir pazardır. Tezgahta meyvenin iyisi de kötüsü de olduğu gibi bilginin de doğrusu ve yanlışı vardır. Yüzünü görmediğiniz, ismini bilmediğiniz birileri çıkar ve size birşeyler anlatır.
Yanlış bilgi yayar. Bunu yaparken ya kendisi de bilmiyordur ya da kötü niyetlidir…
Lütfen sosyal medyada gördüğümüz, okuduğumuz her bilgiyi koşulsuz doğru kabul etmeyelim. Bunun gibi birçok örnek var say say bitmez.
Son olarak herkese de güvenmeyelim. Bilgileri akıl süzgecinden geçirelim, farklı kaynaklardan araştıralım.
Sevgiyle kalın.
