Geçtiğimiz hafta iki yeni bankanın kurulmasına BDDK tarafından onay verildi. Biri zaten uzun zamandır tanıdığımız ancak QNB Finansbank çatısı altında faaliyet gösteren Enpara Bank, diğeri ise bir fintek girişimi olarak kurulduktan sonra yolculuğuna “dijital banka” olarak devam edecek Colendi Bank. Bu noktada uzun zamandır yoluna tamamen dijital olarak devam eden Enpara’nın neden dijital banka başvurusu yapmadığı da tartışılan konulardan biri oldu. Kuşkusuz bankacılığın geleceği dijitalde ama dijitalden ne anladığımız sorusuna herkesin yanıtı farklı…
Gelecek hangisinde; neo bank mı, dijital banka mı yoksa dijital varlık bankası mı?
Ya da hepsi aynı şey mi?
Elbette değil. Her ne kadar “sosyal medyada” özellikle neo bank ve dijital bankanın aynı anlamda kullanıldığını görsek de uluslararası camiada bu ikisinin ayrımı net bir biçimde yapılıyor. Kısaca açıklamak gerekirse neo bankalar, BDDK gibi düzenleyici kuruluşlardan faaliyet onay süreci almadan hali hazırda kurulu bir bankanın yan kuruluşu olarak belli başlı dijital hizmetler sunan finansal teknoloji (fintek) girişimlerine verilen isim. Enpara da uzun yıllar faaliyetlerini bir neo banka olarak bu şekilde sürdürdü. Dünyada da çokça örneklerini görmek mümkün. Amaç elbette geleneksel bankacılığın hantallığından sıyrılarak müşterilere çok daha dinamik, dijital ve düşük maliyetli bankacılık çözümleri sunabilmek. Mobil uygulama bu bankaların olmazsa olmazı. Bütün işlemlerin gerçekleştirildiği ana kanal… Ancak bu neo bankalar geleneksel bir bankanın çatısı altında faaliyet gösterdiğinden ürün yelpazesi çok daha kısıtlı kalıyor.
Diğer taraftan Türkiye’de de verilen “dijital mevduat bankası” lisansı ile kurulan bankalar, geleneksel bankalarla herhangi bir göbek bağı bulunmayan ve “doğuştan dijital” olarak adlandırabileceğimiz şekilde, bütün operasyonunu dijital kanallarda faaliyet göstermek üzere kurgulayan ve çalıştıran bankalardır. Haliyle bankacılığın bir sonraki iterasyonuna en hazır haldeki yapılar da dijital bankalar olacaktır.
Peki niye böyle bir evrim söz konusu? Yani en başından neo banka yerine dijital banka olunamaz mıydı?
Bu noktada diğer tüm inovatif ürün ve hizmetlerde olduğu gibi bankacılıkta da iletişim teknolojilerindeki gelişmelere bağlı bir seyir söz konusu. Bundan 10 hatta 5 sene öncesinde dahi tamamen dijital bir bankacılık hizmeti sağlamaya yetecek internet ve iletişim altyapısının varlığı kuşkuluydu. Haliyle neo bankalar, ihtiyaç anında şubelerden de hizmet alınabilen bir modelle geçişi sağlamış oldular. Bugün dünya genelinde 5G kablosuz iletişim teknolojileri ve diğer iletişim alanındaki gelişmeler sayesinde pürüzsüz bir dijital hizmetler bütünü sunmak mümkün hale geldi. Bir taraftan da finteklerin hızlandırıcı rolünü atlamamak gerekiyor. Bu alandaki girişimciler geleneksel bankaların hantal kaldıkları mikro hizmetlere odaklanarak harika işler çıkardılar ve sektörün dönüşümünde önemli bir etki ve söz sahibi oldular.
Peki bir sonraki adımda bizi ne bekliyor?
Bu konuyu kapsamlı bir şekilde Doç. Dr. Soner Gökten Hoca ve değerli Duayen Gazeteci Remzi Özdemir ile Karıncalar TV Youtube Kanalı’nda tartışacağız. Bir önceki Karıncalar TV yayınında bankacılığın mevcut haline dair ufak bir tartışmanın da başlangıcını yapmıştık. O yayına buradan erişebilirsiniz. Ancak ufak bir ip ucu vereyim. Yine geçtiğimiz hafta Garanti Bankası bir duyuru yayınlayarak bir yavru şirket kurduğunu ilan etti. Şirketin adı Dijital Varlıklar A.Ş. Vermeyi planladığı hizmet ise başlangıçta kripto varlık saklama ve transferi. Gelecekte gitmeyi arzuladığı alan ise tahminimce “dijital varlık bankacılığı”.
Dünyada örneği var mı?
Var, İsviçre’de Sygnum Bank tamamen blokzinciri temelli kripto varlıklara odaklanan dünyanın ilk dijital varlık bankası. Üstelik İsviçre’deki düzenleyici otoritelerden aldığı lisans ile tamamen regüle bir çerçevede faaliyet gösteriyor. Müşterilerine kripto varlık alım satım, saklama, nemalandırma, varlık tokenizasyonu ve ikincil piyasa işlemleri gibi birçok hizmeti sunuyor.
Türkiye’de de yasal düzenlemelerin kripto varlık tarafında hayata geçirilmesi ve daha ön görülebilir bir piyasanın ortaya çıkmasıyla birlikte dijital bankaların bu alandaki yenilikçi hizmetleriyle de karşılaşma şansına sahip olacağız. Şimdilik fintekler üzerinden ufak ufak adımları atılan girişimlerin çok daha kapsamlı hizmeti bir arada sunabilen lisanslı dijital bankalara kaydığını göreceğiz.
İşte bankacılığın geleceğinde ne var sorusunun yanıtı da bence bu girişimlerin izlediği yolda saklı…