Kendilerine %82 ZAM YAPAN Özel Banka Yöneticilerinin Sağladığı FAYDALAR NEDEN AÇIKLANMIYOR?
Türkiye Muhasebe Standartları finansal raporlama için YASAL ÇERÇEVEDİR!
Yani, ilgili metinlerde şart koşulan açıklamaların yapılması zorunludur.
Tekrar edelim, ZORUNLUDUR!
24 numaralı Türkiye Muhasebe Standardının 17. Paragrafı ‘kilit yönetici personele ödenen ücretin toplam olarak ve ayrıca sağlanan kısa vadeli faydalar, işten ayrılma sonrası sağlanan faydalar, diğer uzun vadeli faydalar, işten çıkarma nedeniyle sağlanan faydalar ve hisse bazlı ödemeler olmak üzere her kategori için AÇIKLANMASINI MECBUR KILMAKTADIR.
Kilit yönetici personel ise işletmenin, (idari ya da diğer) herhangi bir yöneticisi de dahil olmak üzere, faaliyetlerini plânlama, yönetme ve kontrol etme yetki ve sorumluluğuna doğrudan veya dolaylı olarak sahip olan kişilerdir.
Hatta öyle ki, kilit yönetici personelin kendine veya ailesine yapılan sigortalar, çocuklarının eğitim masrafları gibi unsurlar dahi kilit yöneticilere (yani kısaca üst yönetime) yapılan ödemeler uhdesinde açıklanmalıdır.
Örneğin ABD’de bu bilgiler, Türkçesini ‘Kilit Personel Fayda Raporu’ (Compensation Report) şeklinde isimlendirebileceğimiz ayrı raporlarda sunulmaktadır.
Mesela Apple CEO’su Tim Cook 2021’de ne kadar fayda sağlamış merak mı ediyorsunuz?
Detaylı Fayda Raporuna girmeniz yetiyor.
Örneğin Tim Cook, 2021 yılında toplam 3 Milyon $ ücret, yaklaşık 82 Milyon $ hisse bazlı kazanç, 12 milyon $ bonus elde etmiş; bahsettiğim gibi sigorta ve diğer faydalar altında ise yaklaşık 1,4 milyon $’lık fayda sağlamıştır.
Sadece o mu? Hayır!
Tüm kilit personelin elde ettiği faydalar İSMEN detaylarıyla sunulmaktadır.
(Bu tür raporları merak edenler için örnek olması açısından Apple için linki sunuyorum – Executive Compensation kısmına bakın: https://www.sec.gov/Archives/edgar/data/320193/000119312522003583/d222670ddef14a.htm )
ABD başta olmak üzere, ŞEFFAF olan ve KURUMSAL KALİTESİ ARTMIŞ tüm şirketlerde ve sermaye piyasalarında bu raporlar yayınlanıyor.
Ve bunlara ÇOK FAZLA önem veriliyor.
Niye mi?
Çünkü ORTAKLAR şirket yönetimini teslim ettikleri kişilerin performans ve niyetlerini ancak bu şekilde SORGULAYARAK DEĞERLENDİREBİLİYORLAR.
GENEL KURULDA şu sorunun cevabını alabiliyorlar: NE KARŞILIĞINDA NE VERİLİYOR?
Aradım taradım,
Raporları incelemekten gözlerim ağrıdı!
Yahu bir tane olmaz mı?
Kurumsal kalitesi düşük şirketleri geçtim! Lakin Türkiye finans sisteminin YÜKÜNÜ üstlenen ÖZEL BANKALARIN bu verileri GEREKTİĞİ ŞEKİLDE SUNMAMASI karşısında ADETA ŞOK oldum.
Nasıl mı?
Gelin hızlıca bir göz atalım;
Özel bankaların 2022 itibariyle konsolide olmayan raporlarına TMS 24 çerçevesinde dahil ettikleri AÇIKLAMACIKLAR aşağıda sunulmaktadır.
- İş Bankası: 2022 yılı için, kilit yönetici personele cari dönem içerisinde sağlanan faydalar 86,081 milyon TL’dir (31.12.2021: 46,975 milyon TL). Bağımsız denetimi yapan Enst and Young (EY).
- Garanti Bankası: 2022 yılı için, ayrılanlara ilişkin ödemeler dahil olmak üzere, Bankanın kilit yöneticilerine sağlanan/sağlanacak net ödeme tutarı 31 Aralık 2022 itibarıyla 181,604 milyon TL’dir (31 Aralık 2021: 84,704 milyon TL). Bağımsız denetimi yapan Enst and Young (EY).
- Akbank: 2022 yılı için, banka üst yönetimine 2022 yılında 118,787 milyon TL (31 Aralık 2021: 69,252 milyon TL) tutarında ödeme yapılmıştır. Bağımsız denetimi yapan Price waterhouse Cooper (PwC).
- Yapı ve Kredi Bankası: 2022 yılı için, banka üst yönetimine 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 225,532 milyon TL tutarında ödeme yapılmıştır (31 Aralık 2021 – 107,903 milyon TL). Bağımsız denetimi yapan Price waterhouse Cooper (PwC).
- QNB Finansbank: 2022 yılı için, 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla Banka’nın üst yönetimine ödenen ücret ve ikramiyeler toplamı 263,296 milyon TL’dir (31 Aralık 2021 – 203,352 milyon TL). Bağımsız denetimi yapan Price waterhouse Cooper (PwC).
- Denizbank: 2022 yılı için, 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla Banka üst yönetimine 207,857 milyon TL (31 Aralık 2021: 113,684 milyon TL) tutarında ödeme tahakkuk etmiştir. Bağımsız denetimi yapan DRT (Deloitte).
- Odeabank: 2022 yılı için, Banka 31 Aralık 2022 tarihinde sona eren dönemde üst yönetime brüt 61,832 milyon TL ödeme gerçekleştirmiştir (31 Aralık 2021: 31,410 milyon TL). Bağımsız denetimi yapan
- TEB: 2022 yılı için, 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla Banka’nın Yönetim Kurulu ve Genel Müdür Yardımcılarına ödenen ücret ve ikramiye toplam tutarı 124,282 milyon TL (31 Aralık 2021: 67,901 milyon TL)’dir. Bağımsız denetimi yapan DRT (Deloitte).
- Fibabanka: 2022 yılı için, cari dönemde Banka’nın kilit yöneticilerine sağlanan maaş, ikramiye vb. faydaların tutarı 50,863 milyon TL’dir (1 Ocak – 31 Aralık 2021: 27,131 milyon TL). Bağımsız denetimi yapan
- ICBC: 2022 yılı için, banka’nın üst yönetime sağladığı ücret ve benzeri ödemeler cari dönemde 53,325 milyon TL (31 Aralık 2021: 27,097 milyon TL) olmuştur. Bağımsız denetimi yapan DRT (Deloitte).
- HSBC: 2022 yılı için, banka Yönetim Kurulu’na ve üst yönetimine 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 82,460 milyon TL (31 Aralık 2021: 44,799 milyon TL) tutarında ödeme yapılmıştır. Bağımsız denetimi yapan Price waterhouse Cooper (PwC).
Şimdi gelin bir de özel bankalarda ÜST YÖNETİME yapılan ödemeleri 2021’den 2022’ye ARTIŞ ORANINA GÖRE SIRALAYARAK aşağıdaki tabloda sunalım.
Görülebileceği üzere 2022 yılında üst yönetimine EN FAZLA ZAM YAPAN BANKA GARANTİ, EN AZ ZAM YAPAN İSE QNB FİNANSBANK olmuş.
ÖZEL BANKALARIN ÜST YÖNETİMİNİN 2022’DE KENDİLERİNE YAPTIKLARI AĞIRLIKLI ORTALAMA ZAM ORANI İSE YAKLAŞIK %82 OLMUŞ.
Değerli okurlar,
Şimdi her zaman yaptığımı yapıyor ve aşağıda MADDELER HALİNDE SORULMASI GEREKENLERİ SORUYORUM.
- TMS 24 uyarınca üst yönetim tarafından sağlanan parasal tutarın KATEGORİZE EDİLEREK SUNULMASI ŞART KOŞULMUŞ İKEN, DETAYLAR NEDEN GİZLENİYOR?
- EY, PwC, KPMG ve DELOITTE TMS 24’ün gerekliliklerini TÜRKİYE’DE NEDEN YERİNE GETİRMİYOR? Denetim faaliyetindeki bu tür bir eksikliği misal ABD’de yapabilirler mi?
- Belki benim gözümden kaçmıştır lakin bulamadım. Bu bilgiler FAALİYET veya ENTEGRE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLARINDA VAR MI? YOKSA NEDEN YOK?
- Bankalar üst yönetimi TEMSİL ve AĞIRLAMA GİDERLERİ altında EK FAYDA SAĞLIYOR MU? Bunlar ELDE EDİLEN FAYDA TANIMI içerisinde YER ALMIYOR MU?
- 2022 itibariyle üst yöntemin bir önceki yıla göre elde ettiği fayda artış oranları DİĞER PERSONELE NE ÖLÇÜDE YANSITILDI? Kul hakkı oranlarında ADALET KORUNDU MU?
Heyecanla soruların cevabını bekliyorum.
Bence SPK, BDDK ve KGK’da merak etmiştir.
Sevgiyle ve vicdanla kalın.
Doç. Dr. Soner GÖKTEN