Efendim,
Kullandığımız kavramların ne olduğu bilmemiz gerekli.
Aksi taktirde yorumlarımızda, yazdıklarımızda HATALAR yaparız.
KKM’nin TCMB’ye maliyetinin SIFIR olduğu iddiası gündeme oturdu.
Cevaplar verildi,
Eleştiriler getirildi.
Net olarak ifade edeyim,
Evet MUHASEBE yalan söylemez,
Lakin bahsetmemiz gereken ise MUHASEBENİN DOĞRUSUDUR!
Şöyle ki,
MALİYET kavramı ‘belirli bir amaca ulaşmak için yapılan fedakarlıkların parasal toplamını’ ifade eder.
Kavramın karşılığından hareket edildiğinde,
KKM’nin TCMB’ye maliyetinin sıfır olduğu iddiası,
KKM için TCMB’nin hiçbir fedakarlıkta bulunmadığını iddia etmekle aynıdır.
Halbuki en basit haliyle,
KKM ödeme yükünü azaltmak için satılan Dolarların yarattığı maliyeti nereye koymalı?
Bu fedakârlık değilse nedir?
Değerli okurlar,
Muhasebe yalın olarak sadece bir kayıt sistemi değildir.
Raporlama bilimidir.
Dolayısıyla TCMB tarafından KKM karşılığı rezerve alınan Dolarların değer artışının KKM için ödenen TL’yi karşıladığı iddiası, günümüz muhasebe paradigması açısından çok sığ ve bir o kadar da yanlış bir bakış açısı ortaya koymaktadır.
Muhasebede esas olan ÖZÜN ÖNCELİĞİDİR!
Yani olayın ÖZ’Ü, her şeyden ÖNCE gelir.
KKM ve TCMB ilişkisinde ise, muhasebe açısından ÖZ görünenden farklıdır.
KKM ile alınan Dolar işlemi için iki temel özellik söz konusudur;
1) KKM’den çıkan tasarruf sahibinin Dolar talep edeceği beklentisi nedeniyle TCMB uhdesine alınan Dolar esas itibariyle geri ödenme ihtimali olan bir YÜKÜMLÜLÜKTÜR,
2) Kur artışına dayalı KKM ödemeleri ise tasarruf sahiplerine sunulan ALIM OPSİYONUNA ilişkin birer YÜKÜMLÜLÜKTÜR.
Her iki yükümlülük ise, gerçekleşmesi olası şartlara dayalı olarak tasarruf sahibinin kullanım seçeneğine bırakılmıştır.
İşte bu bahisle KKM, TCMB üzerinde KOŞULLU BORÇ YARATMIŞTIR.
Kısacası muhasebe olarak KKM YÜKÜ,
TCMB tarafından yükümlülük altına girilen KOŞULLU BORÇTUR.
Kur artışı olduğu taktirde koşullu borç gerçekleşmekte ve ZARAR yazmaktadır.
Neden GİDER değil de ZARAR diyorum, çünkü fayda sağlamayan harcamalara zarar denir.
KKM’nin TCMB için hiçbir faydası olmadığından,
Koşullar gerçekleştiğinde yapılan ödemeler, olayın ÖZÜ bakımından ZARAR’dır.
İşte gerçek MUHASEBE budur!
Sevgiyle ve vicdanla kalın.
Doç. Dr. Soner GÖKTEN