Efendim,
Ağustos 2023 itibariyle,
TÜİK, tüketici fiyat endeksinin geçen aya göre %9,09 artığını, yıllık enflasyonun ise %58,94’e yükseldiğini açıkladı.
ENAG ise aylık %8,59 artış ve yıllık %128,05 enflasyon açıkladı.
Hemen yorumu yapalım.
Önceki yıllara ait ağustos verileri dikkate alındığında,
Yaz ayı olmasına karşın GÖRÜLMEMİŞ BİR AĞUSTOS AYI ARTIŞI kaydettik.
Hiç şüphesiz ki POZİTİF REEL FAİZ OLMADAN enflasyonla mücadele DEVEYE HENDEK ATLAMAK gibi bir şey.
Kısacası,
Para politikası istenildiği gibi uygulanamayınca,
Bütçe gereksinimleri nedeniyle uygulanan MALİYE POLİTİKASI,
Bırakın enflasyonla mücadeleyi, kamu fiyat artışlarına bağlı olarak enflasyonu artırıcı etki gösterebiliyor!
Gelelim iki kuruma,
TÜİK mi? ENAG mı?
Öncelikle belirtelim.
TÜİK, GÜVEN anlamında önemli derecede yara almış bir kurum.
Çok konuşmaya gerek yok,
Hissedilenle, açıkladıkları arasındaki uyuşmazlık SAĞIR SULTAN TARAFINDAN DA biliniyor zaten.
E tabi böyle olunca ortaya çıkan alternatif arayışı ENAG’ı yarattı.
Her iki kurumu, eleştirel ve karşılaştırmalı bir bakış açısıyla inceledim.
Daha doğrusu TÜİK’e vakıftım lakin,
ENAG web sitesi içerisinde de dolandım.
TÜİK’in tüketici fiyat endeksi ana grup ve temel başlık ağırlıklarına web sitesinden hızlıca ulaşabildim.
Aşağıdaki tabloda sunulmakta.
ENAG’da ise yayınladığı Raporda enflasyon sepetinin sadece %19’unu temsil eden seçilmiş 34 maddeden oluşan liste gördüm. Başkaca bir şey bulamadım. Belki ben bulamamışımdır.
Lakin ENAG’da ana grup ve temel başlık ağırlıklarına ilişkin bir veri bulamadığım için TÜİK’le karşılaştırma yapamadım.
Halbuki bu karşılaştırma önemli,
Hem de çok ÖNEMLİ!
Çünkü, hangi harcama grubuna ne kadar ağırlık atandığı enflasyon hesaplama METODOLOJİSİNDE TEMEL TEŞKİL EDER.
Efendim gelelim aylık artış oranları karşılaştırmasına.
Aşağıda TÜİK ve ENAG tarafından ana harcama grupları bazında hesaplanmış aylık artışları görmektesiniz.
Görülebileceği gibi Ağustos 2023 itibariyle,
ENAG enflasyonun temel nedenini sağlık ve haberleşmeye yüklerken;
TÜİK ise ulaştırmaya yüklemiş vaziyette.
ENAG sağlık harcamalarındaki aylık endeks artışını %26,12 ve haberleşme harcamalarındaki aylık endeks artışını %21,56 olarak raporlarken, TÜİK’de bu gruplar sırasıyla %7,98 ve %4,28 olarak raporlanmış.
TÜİK ise ulaştırma harcamalarını %16,61 olarak raporlarken ENAG’da bu grup %6,21 olarak raporlanmış.
Belli ki ENAG sağlık harcamalarında ÖZEL SEKTÖRÜ dikkate alırken ULAŞTIRMADA TOPLU TAŞIMADA kalmış.
TÜİK ise sağlık DEVLET TARAFINDAN temin ediliyor diyerek, ULAŞTIRMADA YAKIT ZAMLARINI ÖNE ÇIKARMIŞ.
İşte METODOLOJİ bu kadar farklı olunca,
DEĞİŞİM DE bu denli farklılaşıyor.
Sözün kısası,
TÜİK’deki GÜVEN kaybı bu zamana kadar ENAG ı alternatif kılmış lakin,
ENAG’ın web sitesine girdiğimde TÜİK’le gerek metodolojisini, gerek hesap şeklini karşılaştırabilecek yeterli veri ve bilgiye ulaşamıyorum.
O yüzden,
En azından benim için öyle,
TÜİK’in hızlıca bağımsızlığını kazandığına ilişkin GÜVENİ tazelemesini DÖRT GÖZLE bekliyor ve önemsiyorum.
Zira artık TÜİK dışında adres aramak istemiyorum.
Sevgiyle ve vicdanla kalın.
Doç. Dr. Soner GÖKTEN