Uluslararası Ödemeler Bankası (Bank of International Settlements-BIS) 31 Ağustos itibariyle 2023/1. Çeyrek (Q1) konut fiyatları istatistiklerini yayınladı.
2023’ün ilk çeyreğinde, küresel konut fiyatları reel olarak %3,3 düşüş gösterdi.
Fiyatlardaki bu azalış, 2008-09 küresel finansal krizden bu yana kaydedilen en keskin düşüş oldu.
Son dönem itibariyle, reel konut fiyatlarındaki düşüş gelişmiş ekonomilerde ortalama %5, gelişmekte olan ekonomilerde ise ortalama %1,9 olarak gerçekleşti.
Son dönem kaydedilen düşüşe karşın küresel reel konut fiyatları toplamda halen pandemi (2019 sonu) öncesi seviyelerin üzerinde.
2019/4. Çeyrekle (Q4) (pandemi) mukayese edildiğinde Türkiye’de %140, ABD’de %20 ve Japonya’da %15 civarında artış yaşandığı görülmekte. Buna karşın 2019’dan bugüne Hindistan’da %8, Brezilya, İtalya ve Güney Afrika’da ise %6 oranında düşüş gerçekleşti.
2008-09 küresel finansal krizden bugüne kadarki (2010’dan 2023/1. Çeyreğine) gerçekleşmeler ele alındığında ise küresel reel konut fiyatlarının toplamda %24 düzeyinde artış kaydettiği görülüyor. Bu artış gelişmiş ekonomilerde %33 ve gelişmekte olan ekonomilerde %17.
G20 ekonomilerinden Türkiye’de ise reel konut fiyatları 2010’dan bu yana iki kattan fazla (+%149) arttı.
Kanada, Hindistan ve ABD’de ise %60 civarında artış söz konusu.
HERKES GİDER MERSİN’E, BİZ GİDERİZ TERSİNE misali,
Türkiye’nin uyguladığı NEGATİF REEL FAİZ politikasının sonuçları EN NET ŞEKLİYLE aşağıdaki grafikte görülüyor.
Seçilmiş gelişmekte olan ekonomilere bakıldığında Türkiye’nin KESKİN şekilde 2022/1. Çeyreğinden (Q1) itibaren emsal ekonomilerden AYRIŞTIĞI görülüyor.
Türkiye’de 2022 yılında reel konut fiyatlarındaki (yani enflasyondan arındırılmış) artış yaklaşık %50 seviyesinde gerçekleşirken, en yakın rakibi Rusya’da ortalama %10 seviyesinde artış kaydedilmiş durumda.
Bu ne demek?
Türkiye’de konutun yanlış uygulanan para politikası nedeniyle tasarruf sahipleri açısından satın alma gücünü koruma amaçlı BİR YATIRIM ARACINA DÖNÜŞTÜĞÜ AŞİKAR.
Bu iktisadi davranış şekli, 2022’de konut fiyatlarının enflasyonun yaklaşık %50 üzerinde oluşmasına yol açmış.
Görünen o ki (bir sürpriz olmazsa) yerel seçime kadar negatif reel faizle devam edeceğiz.
Lakin uygulanan dolaylı sıkılaştırmanın etkileri konut fiyat artış hızını yavaşlatacaktır.
Net olan ise, POZİTİF REEL FAİZE geçildiğinde konut fiyatlarında düşüş yaşanacağıdır!
Kısaca konut fiyatları mevcut durumda TEPE NOKTASINDA.
Yani oturmayacağınız evi satın almayın derim.
Sevgiyle ve vicdanla kalın.
Doç. Dr. Soner GÖKTEN