Kredili Mevduat Hesabı’nda eskisi gibi vurgun yapamayan bankaların yeni yöntemi Kredi Kartı’na avans. Kredinin kendisi küçük ama faizi büyük. Bankalar algı operasyonu ile aylık yüzde 9 faizle para satıyor.
Bir yıl öncesine kadar bankaların en büyük gelir kalemini kredili mevduat hesabı oluşturuyordu. Normal faizlerin yüzde 1 olduğu dönemde dahi bu hesaptan para kullanan vatandaş aylık yüzde 5.5 gibi müthiş bir oranla borçlanıyordu.
Uyarılara rağmen vatandaşın izni olmadan kredili mevduat hesapları açan kimi bankalar bu hesaplardan para çeken müşterilerinden Bankacılık Hizmet Geliri (BHG) adı altında para kesmeye de başlamışlardı.
Banka müşterileri önceleri BHG’yi bir yasal vergi kesintisi olarak algılarken dikkatli bazı banka müşterilerinin bankalarını sıkıştırıp BHG’nin vergi değil bankanın keyfi kesintisi olduğunu ortaya çıkarmalarıyla BDDK ve Merkez Bankası harete çekerek kredili mevduat hesaplarını mercek altına almışlardı.
Bankalar kredili mevduat hesaplarını genelde maaş müşterilerine maaşlarının belli oranlarında (tek hesap, avans hesap, kurtarıcı hesap adı altında) hazır kredi olarak açıyorlardı. Faizleri aylık yüzde 5’leri aşıyordu.
Merkez Bankası bir yıl önceki dönemlerde hacmi 10 milyar TL’ye ulaşan bu hesapların faizlerine mayıs 2014’te üst sınır getirdi.
Yasa sınır getirdi
MB, çıkardığı tebliğ ile kredili mevduat hesabı (KMH) faiz oranlarını kredi kartı işlemlerinde uygulanan aylık azami ve gecikme faiz oranlarını geçmeyecek şekilde sınırladı. MB’nin uygulamasında aylık azami faiz Türk Lirası için yüzde 2.22, ABD doları için yüzde 1.70 ve euro için yüzde 1.64.
Bu uygulama ile kredi faizleri ile mevduat faizi arasındaki kâr marjları daralan bazı bankalar, avans kredi kullanan müşterilerinden BHG kesmeye başladılar.
Sektör düzenleyici ve denetleyicisi olan BDDK, verdiği görüş ile Mayıs 2014’te çıkan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında kredili mevduat hesaplarının müşterinin iznine bağlanmasını sağladı.
BDDK yönetmelikle müşterinin imzalı onayı olmadan kredili mevduat (ek hesap) hesabı açılamayacağını hükme bağladı.
BDDK açıklamasında, “Düzenlenecek sözleşmeler kapsamında, sözleşmeden ayrı olarak hesapsahibinden alınacak imzalı ya da kanıtlanabilir bir talep olmaksızın hesap sahibi adına kredili bir hesap açılamaz” dedi.
SMS’li nakit kredi
Bankalar bu gelir kapısının kapanmasından sonra şimdi de kredi kartına yöneldiler. Kredi kartı üzerinden başlattıkları bir uygulama ile insanlara bir kalemde 100 TL nakit avans verebiliyorlar. Üstelik bu kez değil yüzde 5, aylık yüzde 9’a varan faizlerle.
Kredi kartlarına tanımlanan nakit avans kredileri, vatandaşı yanlış bir algı operasyonuna sürüklüyor. Vatandaş kredi kartından normal nakit çektiği zaman yasal faizi ödeyecek iken yani yüzde 2.2 olan tavandan, mesaj göndererek kredilendirmesi halinde özel statüye sokarak yüzde 5’e yakın aylık faiz alıyor.
SMS ile tüketiciye gönderilen banka mesajlarından bir örnek:
“Nakit ihtiyacınız olduğunda… Kredi Kartınız yanınızda! 100 TL peşin nakit avans sadece 10 TL ücret ve günlük 7 kuruş faiz ile tüm… ATM’lerinde.”
5 MİLYON KİŞİYE MESAJ GİDİYOR
Bir bankacıya değerlendirdiğimiz bu mesaj, kredi kartı üzerinden 10 TL ücret ve günlük 7 kuruş faiz ile 100 TL nakit avans kullanan kişinin aylık yüzde 9’a varan faiz ödemesi anlamına geliyor. Banka 10 TL’yi peşin kestiği için aslında tüketici bir günde yüzde 10 faiz ödeyerek, 90 TL almış oluyor.
Bu sıradan bir SMS gibi algılanabilir. Belki pek çok insan telefonuna gelen bu mesajı okumadan siliyor. Ancak bankaların bu mesajları her gün yaklaşık 1 milyon kişiye gönderdikleri ileri sürülüyor. Şu an sektörde bu işlemin 5 banka tarafından yapıldığı biliniyor. Bu mesajların 5 ayrı banka tarafından gönderildiği dikkate alındığında kredi kartı nakit avansları mesajları 5 milyonun üzerinde kişiye ulaşıyor.
Kredi kartına 100, 50, 25 TL nakit avans, BDDK tarafından kısıtlanan kredili mevduatın yeni hali.
Bankaların kredi kartı aracılığıyla 100 TL ile 500 TL arasında sunduğu nakit krediye talepte adeta patlama olduğunu iddia eden bankacılar var. Bankaların her 5 SMS’den biri, vatandaş üzerinde etkili oluyor ve krediye dönüşüyor.
Kaynak: Milleyet-Kadife Şahin
