Doç.Dr. Burak Özdoğan

Kripto Piyasasında Neler Oluyor, Son 24 Saat Ne Anlama Geliyor?

Dün Türkiye için akşam saatlerinde kripto para piyasaları çok önemli bir haberle çalkalandı. Dünyanın en büyük kripto para alım satım platformlarından biri olan Binance, ABD’de yürütülen kara para aklama soruşturmasında suçlu bulundu. Binance’in meşhur kurucu ortağı ve CEO’su Changpeng Zhao (piyasada bilinen adıyla CZ) suçlamaları kabul etti ve görevinden istifa etti. Yine Türkiye’de gece saatlerine denk gelen basın açıklamasında ABD’li yetkililer Binance’in ceza kararına dair yaptıkları açıklamalarla ekosistemin geleceğine dair de önemli ip uçları verdiler.

Hemen belirteyim Binance’e kesilen ABD tarihinin en büyük cezası olan 4 milyar dolar cezanın tutar olarak hiçbir önemi yok. Binance’in bu cezayı ödeyecek gücünün olup olmamasının da bir önemi yok. Bu sürecin Bitcoin’e bir etkisinin olmasını beklemiyorum. Zaten bu konunun esas muhattabı Bitcoin değil. Bu konu tamamıyla bir geleneksel finansal sistem konusudur. Yani siz geleneksel finansal sistemin tüm araç ve yöntemlerini kullanarak bir iş yapıyorsunuz, yaptığınız işin içerisinde kripto para olmuş, ev/arsa olmuş ya da domates olmuş hiç fark etmez. İsteyen herkes Bitcoin blokzincirinde kendine bir adres alabilir, yine bu ağ aracılığıyla sahip olduğu Bitcoinleri istediği başka bir adrese transfer edebilir. Ancak siz ben Dolar vereyim, Türk Lirası vereyim karşılığında kripto para alayım, dünyanın istediğim yerine transfer edeyim sonrasında o kripto paraları tekrar Dolar’a, Türk Lirası’na ya da Euro’ya çevireyim dediğinizde işte o zaman karşınıza devlet otoritesi çıkıyor.

Dün yaşananlar da tam olarak bu perspektifte gerçekleşmiştir. ABD, Binance üzerinden tüm kripto para alım satım platformlarına işin içinde benim param, benim piyasam ve benim vatandaşlarım varsa benim kurallarım geçerlidir demiştir. Platformu hangi vergi cennetinde kurduğunuzun hiçbir önemi yok, benim sermaye piyasası kurallarıma, vergi kurallarıma ve diğer koyduğum kurallara U-YA-CAK-SI-NIZ demiştir. ABD Hazinesi’nin yaptığı yazılı açıklamada para cezalarının yanı sıra Binance’in 5 yıl boyunca izleneceği, Amerika Birleşik Devletleri’nden tamamen çıkacağı ve hiçbir ABD vatandaşına hizmet sunmayacağı belirtiliyor.

Tüm bu yaşananlar kripto varlık ekosisteminin gelişimi ve tabana yayılması açısından bence oldukça olumludur. Şunu net biçimde belirtmek gerekiyor, tıpkı internetin ilk yıllarında olduğu gibi kripto varlıkların da ilk yıllarında ortaya çıkan “otoritesizliğe” övgü ve “merkeziyetsizliğe” dayalı özgürlük vurgusu, bu rüyayı taşıyanları bir defa daha “devlet” kavramıyla tanıştırmıştır. Bunu geçmiş paylaşımlarında da sıklıkla söyleyen isimlerden biri de çok değerli Şant Manukyan’dır. Benim de tamamen katıldığım bir husustur. Hep söylüyorum; Bitcoin ve diğer kripto varlıklar kendi içinde yani blokzincirinin sınırları içerisinde merkeziyetsizlik ve anonimlik sağlayabilir ki bu çok da değerlidir. Ancak işin içine üzerinde tek yetki sahibinin devletler olduğu paralar girdiğinde ne merkeziyetsizlik ne de anonimlik mümkündür.

Mutlaka şunu diyenler olacaktır; “ne gerek var bu merkezi kripto para alım satım platformlarına, hepsi kapansın!”. Ancak bu düşünce Bitcoin ve arkadaşlarının dünya nüfusunun ufak bir kesiminin yüksek ideallerini karşılayan sığ bir alternatif olmasından ötesine hizmet etmeyecektir. Çünkü Bitcoin ve arkadaşlarının gerçek anlamda var olabilmesi, blokzincirindeki izole durumundan çıkıp fiziksel dünyamızın “her gün kullanılan” araçlarından birine dönüşebilmesi için geleneksel finansal sistemimizle iç içe geçmesi şarttır. Bunu da sağlayacak olan kripto para alım satım platformları ve geleneksel finansal kuruluşların kripto varlık saklama ve transfer hizmetleridir. Bütünüyle merkeziyetsiz finansı görmezden gelmem elbette söz konusu olamaz. Ancak bu düşman kardeşler istese de istemese de birlikte çalışmak zorundadır.

ABD’nin en büyük merkezi alım satım platformu olan Binance’e yönelik bu adımı, irili ufaklı tüm kripto varlık alım satım platformlarını etkileyecek köklü bir dönüşümü başlatacaktır. ABD’nin araladığı kapıdan başka ülkelerin de girmesiyle birlikte bu sayıları yüzleri aşan, hangi ülkede kurulduğu, sahiplerinin kim olduğu, sermaye yeterliliğinin ne olduğu, teknolojisinin dahi bilinmediği kripto para platformlarının yerini geleneksel finansal sistemle uyumlu, regülasyonlara saygılı ve kullanıcısı açısından daha şeffaf yapılar alacaktır. Yani hem merkeziyetsizlik ve anonimlik satayım hem de bu dünyanın tüm nimetlerinden kanunlar hiç yokmuşçasına yararlanayım diyen platformlara veda zamanı yaklaşmaktadır. İşte kripto varlıkların tabana yayılımı da ancak bu çürük elmalar ayıklandıktan sonra mümkün olacaktır. Özetle bana göre Bitcoin’in geleceğinin önündeki taşlar biraz daha temizlenmiştir.