Son dönemde ticaret ile uğraşan arkadaşlar ile yaptığım sohbetlerde en çok duyduğun söz nedir diye sorsalar sanırım cevabım kesinlikle “İhracatcının mücadele edebilmesi ve cari açığın kapanması için Döviz Kurlarında artışa ihtiyaç var” söylemi olacaktır
Peki halk arasında “NAS Ekonomisi” adı ile anılan düşük faiz yüksel kur modeli ile yapılmaya çalışılan ve sonrasındaki paradigma değişikliği ile u dönüşü yapılan ekonomik modelin cari açığa etkileri ne oldu?
Bu soruyu cevaplayabilirsek sanırım, ihracatçının istediği ile hedeflenen arasındaki bağı da çözmüş olacağız
Özellikle 2022 yılı itibariyle tam da ihracatçıların istediği şekilde dövüz kurları artırılsa bile cari açığın istenilen seviyede kapatılmadığı görülmeltedir Diğer taraftan 2023 yılında dış ticaret açığındaki düşüşün ihracatın nispeten artması ve ithalatın da nispeten azalmasına bağlamak doğru görünse de acaba gerçek sebebi bu mu?
Konuyu çok da dallandırıp budaklandırmadan sadece enerji ithalatı üzerinden inceleyip konuyu nihayete erdireceğim
Görüldüğü üzere 2022 ve 2023 yıllarında Doğal Gaz ve Petrol’ün ithalat miktarlarının çok düşmemesine ve döviz kurlarında ciddi yükselmesine karşın yakıt ve yağlar için ödenen bedelin azalmasının sebepleri için yakıt fiyatlarındaki düşüşler ön plana çıkıyor
2022 yılında Rusya- Ukrayna savaşı sebebiyle de olsa 4-10 Dolar bandında gezen doğal gaz fiyatı ile 130-90 Dolar bandında gezen petrol fiyatı, 2023 yılında doğal gaz için 2-3,8 dolar, petrol için ise 72-95 dolar bandına inmiştir
Belirtmiş olduğum hususlar ışığında 2023 yılında cari açığın bir önceki yıla göre düşük olmasının asıl sebebinin ihracatın artmasından çok, enerji fiyatlarının düşmesinden kaynaklanan ithalat gerilemesi ve BOTAŞ’ın ötelediği doğal gaz ödemesi olduğu unutulmamalıdır
Faiz politikasının sıkca konuşulduğu günlerde artık faizden çok BÜTÇE AÇIĞI, CARİ AÇIK, ENFLASYON ve bunları etkileyen değişkenlerin konuşulması, ithalatçıyı sevindirmek için döviz artışının da gerçekci ve geçerli bir argüman olmadığının idarakına varılması gerektiğini düşünüyorum
2023 yılını enerji fiyatlarının düşük seyretmesi sebebiyle sanşlı bir şekilde atlatmış olduğumuz idraki ile 2024 için enerji, döviz kuru, enflasyon sarmalı üzerine daha fazla beyin fırtınası yapmamız şart yoksa mütekip dönemde çooookkk PPK kararı öncesi tırnaklarımızı yemeye devam ederiz