BORSA İLLÜZYONU
2023 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminin ertesinde 4430 civarında olan Borsa İstanbul 100 (XU100) endeksi yeni ekonomi yönetimi ve rasyonel politikalara dönüş hikâyesi ile Ekim 2023 başında 8580 seviyesine kadar yükseldi.
Arkasından görünürdeki İsrail-Filistin savaşı gerekçesi, bence faizlerin artması paralelinde kredi riskini ve maliyetini taşımak istemeyen yatırımcıların kredili pozisyonlarını azaltmaları sebebiyle endeks 2,5 ay sürecek bir düşüş trendine girdi.
Ocak 2024 başında 7.300 bandından tekrar yükselişe geçen endeks, bugün itibariyle 32 işlem gününde yeni bir tarihi zirve yaratarak günü 9.274 seviyesinde kapatmıştır.
Buraya kadar her şey çok güzel de, peki yatırımcı gerçekten para kazanıyor mu?
Endeksin düşüş yaşadığı dönemde, faiz artışlar ile birlikte rasyonel ekonomi politikalarına dönüleceği öngörüsüyle parasal sıkılaşmanın yaşanacağı fikri genele hâkimdi. Fakat veriler maalesef ki bunun tam tersini gösterdi.
Para politikası düzenlemeleri kapsamında faiz artırımlarına devam edilirken, parsa sıkılaşmaya gidilmediği için piyasadaki para arzı aynı hızla devam etti.
Kredi riski ortadan kalkmış olan borsa için ise bu tam bir fırsattı. Son iki yıldır arbitraj üzerinden para kazanan fonların da faiz artışları sebebiyle, arbitrajdan geçinen kesim için harcanan “gelir/ kaynak” oranı da düşmeye başlayınca endeks için bulunmaz bir fırsat yaratıldı.
Faiz ilk başlarda endeks için zehir olmuşken, sonradan vadeli taraftaki baskıyı ortadan kaldırdığı için panzehire dönüştü.
Peki değişen faiz politikası, yarı rasyonel para politikası ve vadeli taraf baskısının azalması sonrası tarihi zirvelere gelen borsada para kazanıldı mı?
Şimdi kime sorsak herkes tabii ki kazanıldı diyecektir eminim! Hadi bir de enflasyon ve döviz artışı ışığında bu soruya cevap verelim.
XU100 TL bazlı tarihi rekorlar tazelerken, hali hazırda DOLAR bazlı olarak OCAK, EYLÜL, EKİM aylarının altında seyretmektedir.
Hadi endeks bu durumda da, peki BİST30’da yer alan büyük şirketlere baktığımızda durum nasıl derseniz, onlar da hali hazırda hala Ekim 2023 zirvelerine ulaşamadığını görüyoruz
O zaman sormak lazım borsa gerçekten gidiyor mu yoksa bu yaşadıklarımı bir illüzyon mu? Size hacuz probleminden sonra sınavlarda en çok sorulan soruyu sorayım;
İki araba A noktasından B noktasına aynı anda yola çıkıyorlar. Kırmızı araba saatte 60 Km, mavi araba ise saatte 100 Km hızla yol almaktadır.
SORU; HER İKİ ARABA DA İLERLER Mİ;
Benim için cevap net; her ikisi de yere göre ilerler ama Kırmızı araba Mavi arabaya göre saatte 40 m gerilemektedir.
O zaman gerçek soruya gelelim, borsadan kazanmak için borsanın artış hızı ile enflasyon ve dövizin artış hızı arasındaki fark ne kadar olmalı?
Borsa illüzyonuna bir de bu pencereden bakın istedim.
Saygılarımla.
Kalın sağlıcakla.