Sigortalı çalışan sayısı bir yılda 586 bin kişi azalırken, emekliler 2,2 milyon arttı. Ekonomide daralma, kayıt dışılıkta artış gibi faktörlerin etkisiyle sigortalı çalışan sayısında düşüş, emekli sayısında ise artış devam ediyor. Sosyal güvenlikte 1,63’e kadar inen aktif sigortalı/emekli dengesi alarm veriyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) en son yayımladığı şubat ayı istatistiklerine göre adına Kurum’a prim yatırılan aktif sigortalıların, Şubat 2023 itibarıyla 25 milyon 682 bin 441 olan toplam sayısı, bir yılda 585 bin 841 kişi azalarak bu yıl aynı tarihte 25 milyon 96 bin 600’e geriledi. Bu sayıya çıraklar, muhtarlar, stajyer ve kursiyerler, tarımda kendi adına sigortalılar ve yurt dışı topluluk çalışanları da dahil bulunuyor.
Buna karşılık Kurum’dan aylık alan emekliler ile malullük, ölüm, sürekli iş görmezlik aylık ve geliri alanların dosya bazında toplam sayısı yüzde 16,6 oranında 2 milyon 184 bin 547 artarak 15 milyon 351 bin 511’e yükseldi. Bu kapsamda aylık ve gelir alanların toplam sayısı da yüzde 15,6 oranında 2 milyon 179 bin 537 kişilik artışla 16 milyon 154 bin 322’ye ulaştı. Bir dosya kapsamında birden fazla aylık ve gelir alan kişi olduğu için hak sahibi kişi sayısı bunun da üzerinde bulunuyor.
10 EMEKLİYE 16 ÇALIŞAN
Adına prim yatırılan sigortalı sayısının, dosya bazında aylık ve gelir alanlara bölünmesiyle bulunan “aktif/pasif dengesi”, bir emekliye düşen sigortalı çalışan sayısını gösteriyor. Ekonomi çevrelerinde, bir sosyal güvenlik sisteminin sağlıklı işlemesi için ideal aktüeryal denge olarak “ortalama 4 aktif çalışana 1 emekli” düşmesi gerektiği genel kabul görüyor.
Sosyal güvenlikte sigortalı çalışan/emekli oranının tarihi dip noktaya indiği görülüyor. 2022 sonunda 2,01 düzeyinde bulunan, 2023 sonunda 1,66’ya gerileyen bu dengenin bu yıl şubat sonunda 1,63’e kadar indiği dikkati çekiyor. Bu da Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nın “SGK” şeklinde tek çatı altında toplandığı 2007 yılından bu yana gerçekleşen en düşük oran.
İşçi, esnaf azalırken memur sayısı arttı
Şubat 2024 itibarıyla aktif sigortalıların 22 milyon 806 bin 626’sını uzun vade sigorta kolları kapsamındaki “zorunlu” sigortalılar oluşturuyor. Yeni mevzuatta “4/a” olarak tanımlanan eski SSK’lı 16 milyon 239 bin 839 sigortalı ile “4/b” olarak tanımlanan 2 milyon 456 bin 440 BağKur’lu esnaf ve “4/c” olarak tanımlanan Emekli Sandığı kapsamındaki 3 milyon 650 bin 701 memurun yanı sıra, 437 bin 761 tarım Bağ-Kur’lusu ve 21 bin 885 muhtar da bu kapsamda.
Şubat sonu itibarıyla son bir yılda 4/a kapsamındaki özel sektör çalışanlarının sayısı yüzde 3,3 oranında 560 bin 52, 4/b kapsamındaki esnaf sayısı da yüzde 4,6 oranında 117 bin 450 kişi azalırken, 4/c kapsamındaki memurların sayısında yüzde 11,5 oranında 376 bin 903 kişilik artış oldu.
Sigortalı özel sektör çalışanları ve esnaf sayısındaki azalmada kapanan işyerleri ya da kayıt dışı çalıştırmanın artması; memur sayısındaki artışın ise kamudaki sözleşmeli personelden bir bölümünün memur kadrolarına geçirilmesinden kaynaklandığı tahmin ediliyor. Bu arada yine zorunlu sigortalılık kapsamında yer alan tarım Bağ-Kur’lusu çiftçi sayısının son bir yılda 49 bin 959 kişi ve muhtar sayısının da 3 bin 825 kişi azaldığı görüldü. Böylece zorunlu sigortalılık kapsamındaki çalışanların toplam sayısı net olarak 354 bin 383 kişi azaldı.