EMEKLİLERİMİZİN GERÇEĞİNDEN bahsetmek istiyorum.
‘Mercer CFA Institute’ 2023 yılı Küresel Emeklilik Sistemi Endeksi sonuçlarını yeri gelmişken; yani Hollanda-Türkiye maçı sonrasında hatırlatmak gerektiğini düşündüm.
Bu kuruluş her yıl endeks puanlamalarını yapıyor ve ülkelerin sahip oldukları emeklilik sistemlerini mukayese ediyor.
Üç ana kümede puanlama yapıyor; ‘Yeterlilik’, ‘Sürdürülebillirlik’ ve ‘Bütünlük.
Yeterlilik kapsamında emeklilere sağlanan faydalara, sistem tasarımına, tasarruf kabiliyetine, devlet desteğine, ev sahipliğine ve emeklilik fonundaki varlık getirisine bakılıyor.
Sürdürülebilirlik kümesinde emeklilik şartları, demografik yapı, kamu harcamaları, devlet borçlanması ve ekonomik büyüme ele alınan kriterler.
Bütünlük kapsamında ise yasal düzenlemeler, yönetişim, koruma, iletişim ve sistemin faaliyet giderleri temek faktörler.
Her üç kümede hesaplanan puanlamaların ortalaması ise endeks değerini veriyor.
80 puanın üzerindeki ülkelerin emeklilik sistemleri A notuna; 75-80 puan arası B+ notuna, 65-75 puan arası B notuna, 60-65 puan arası C+ notuna, 50-60 puan arası C notuna ve 35-50 puan arası D notuna sahip oluyor.
35 puan altında alan ülkelerin emeklilik sistemleri değerlendirmeye girmiyor ve “gelişimin erken aşamalarında olabilecek veya mevcut olmayan zayıf sistemler” olarak tanımlanıyor.
2023 yılında 47 ülkenin emeklilik sistemi 35 puanın üzerinde puanlanarak endeks sıralamasına dahil edilmişti.
Bu listede,
Hollanda 85 PUANLA listenin başında yani BİRİNCİ!
Türkiye ise 46 PUANLA listenin sonlarında yani SONDAN DÖRDÜNCÜ olmuştu!
Endeks sıralaması aşağıda sunulmaktadır.
Açıkçası ben Hollanda’ya futbolda yenilmeyi bu listede yenilmeye tercih ederdim.
Öyle ki; İskandinav emeklileri her yıl, emeklilik fonları hakkını kullanmak için emeklilik faydaları kapsamında dünyayı gezip tatil yaparlarken, Türk turizmci bu fonlara sırf İskandinav emeklisi gelsin diye ağız bükerken; Türk emekli Ayşe Teyze, Mehmet Amca yeni zamla 12.500 TL’yle bir ayı geçirmek durumunda!
Ve unutmayın, bu liste 2023 sonuçları.
Diğer bir ifadeyle, bu listelemede henüz enflasyon canavarı tam manasıyla kükreyerek emeklileri ayakları altında ezmemiş, dişleriyle çiğnememişti.
Kısaca bu listenin bir de 2024’ü olacak!
Umalım da 35 puanın altına düşerek sıralamadan çıkmayalım…
Sevgi ve vicdanla kalın…
Prof. Dr. Soner GÖKTEN