Dolar 4.120 gördü. Peki dolar neden yükseliyor? İşte dövizin yükselmesinde etkisi olan 5 neden:
1.Cari açığın 50 milyar doları aşmış olması
Türkiye ekonomisinin 2017 yılında yaşadığı yüksek büyümenin ithalata dayalı olması döviz açığını yükseltti. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından en son açıklanan Ocak 2018 verilerine göre ocak ayında dış ticaret açığı yüzde 108 artarak 9 milyar doları geçti. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2017 yılı ocak ayında yüzde 72,1 iken, 2018 yılı ocak ayında yüzde 57,9’a kadar düştü. Dış ticaret açığı büyüdükçe cari açığın da büyüdüğünü gördük. Ocak 2018 itibariyle 12 aylık cari açık 51.6 milyar dolar oldu. Cari açığın finansmanı konusunda soru işaretleri var.
2. Enflasyon düşmedi, yabancı kaçtı
Ekonomideki yapısal sorunları ‘büyüyoruz’ söylemiyle aşmak için çarklara borçla ivme kazandıran hükümet, sorunlara yeni sorunlar ekledi. Fiyatlar hızla yükseldikçe tüketici fiyatları enflasyonu yüzde 10’un üzerine çıktı. Üretici fiyatlarında 12 aylık ortalamalara göre yıllık artış yüzde 15’i aştı. Dış yatırımcı çekildi. Buna karşın tahvil alan yabancılar, süreç içerisinde enflasyonun düşmeyeceğini anlayıp ülkeden ayırlmaya başladı.
3. OHAL’li Türkiye’de güvenlik problemi
15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ardından OHAL ilan eden ve 6 kez uzatan iktidar, ülkeyi baskı ve zor kullanmadan yönetemez hale geldi. OHAL’le birlikte çıkarılan KHK’ler, devlet kurumlarında aşınmaya yol açarken hukuksuz uygulamalar ‘hür girişimleri’ tedirgin etti. Türkiye, faizleri yükseltmeden borç bulamaz hale geldi.
4. Yabancılar not kırmaya devam ediyor
Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik kriz ortamı istatistiklere de net biçimde yansıdı. Uluslararası kuruluşlar harekete geçti. Dünyanın önde gelen 3 kredi derecelendirme kuruluşu da Türkiye’nin notunu ‘’yatırım yapılabilir’’ seviyenin altına çekti. En son mart ayı başında kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türkiye’nin yatırım yapılabilir seviyenin altında olan notunu daha da aşağı çekti. Moody’s, not indiriminin gerekçesi, “kurumların direncindeki süregelen kayıp ve dış şok riskinin yüksek borç ve siyasi riskler nedeniyle artması” olarak açıkladı.
5. Fed’in faiz ‘silahı’ lirayı vuruyor
ABD Merkez Bankası Fed’in faizleri artırma politikasını ara vermeden sürdürmesi, liranın her geçen gün daha da değer kaybetmesine neden oldu. Faizlerin artmasıyla tüm dünyadan ABD’ye akan dolarlar, en çok ekonomisini dışa bağımlı hale getiren ülkelerin darboğaza girmesiyle sonuçlandı. Fed’in yarın akşamki toplantısının sonucunda faiz artıracağına kesin gözüyle bakılırken, toplantı notlarında 2018 yılında 4 faiz artışına dönük sinyallerin güçlenmesi, liradaki değer kayıplarını daha da derinleştirebilir.
