ANALİZ: CEO primlerinde büyük artış var. Peki, bu CEO’lar aldıkları paraya karşılık çalıştıkları bankaya ne kazandırdılar ne kaybettirdiler? İşte Türkiye’nin ilk 4 bankasının CEO ve performansı:
Banka CEO’larına açık performans yaptık. 2018 yıl sonu mali veriler aşığında Performanslarını sorguladık. Bazı CEO’lar için sonuçlar iç açıcı çıkmadı.
Bankacılık sektöründe gelenek oldu. Yıl sonu mali verilerin yayınlaması ile birlikte Banka CEO’ları Müdürleri bölge bölge Toplar bölge, şube özelinde yıl sonu performans toplantıları yapar. Paramedya olarak bizde Banka CEO’larına açık performans yapalım da, bakalım Performansları nasılmış görelim istedik. Somut, anlaşılabilir, sade bir şekilde Performans değerlendirmesine tabi tuttuk. Değerlendirmede, Sektörün Toplam Aktiflerinin nerede ise yarısını oluşturan 4 büyük bankayı ele aldık.
Değerlendirmeye alınan bankaların Toplan Aktifler, Krediler ve Mevduat hacimlerine bakıldığında genel sıra İş Bankası, Garanti, YKB ve Akbank şeklinde oldu. 2018 yılında genel anlamda en iyi performansı YKB göstererek 4.lükten 3.lüğe yerleştiği gibi yerini de sağlamlaştırmış duruma geldi.
Toplam Aktif Gelişimi
Toplam Aktif Değişimde en büyük atılımı YKB yaptı. Yüzde 16,9 artış ile sürpriz bir yaparak Toplam Aktif Büyüklükte de 50 milyar TL artış ile 2017’deki 4. Sıradan Akbank’ı geride bırakarak 3. Sıraya yükseldiği gibi önündeki Garanti Bankası ile de farkı çok aza indirmiş durumda. Aktif büyüklükte en fazla hacimsel büyümeyi 54 milyar TL ile İŞ Bankası yaptı. Aktif büyüklükte en kötü performansı Akbank göstererek şaşırttı. Zira Hacimsel olarak en yakın rakibinin 21 milyar TL gerisine düştüğü gibi 2018 yılında Aktif büyüklüğünü sadece yüzde 3,7 artırarak reel anlamda yılı küçülerek kapamış oldu.
Toplam Kredi Gelişimi
Toplam Aktif gelişiminde hacimsel olarak İş Bankası farkını gösterdi. Toplam 20 milyar TL hacimsel artış ile 2017’ye göre Kredilerini yüzde 8,3 büyüttü. İş Bankasını 16 milyar TL; YKB, 13 milyar TL artış ile Garanti Bankası takip etti. Dört büyükler içinde yılın Kredilerde daralan tek bankası Akbank oldu. Akbank 5 milyar TL yüzde 2,8 daralma ile 2018’de kredilerde küçülme stratejisi izledi. Döviz Kredilerinin kredi hacmine kur artışı nedeni ile bilançoyu artırma etkisi düşünüldüğünde reel küçülmenin görünenden daha fazla olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Akbank için Uzmanlar Bankanın rakipleri büyürken, küçülme stratejisi izlemesine anlam veremiyor.
Toplam Mevduat Gelişimi
2018 yılının özellikle ikinci yarısı Bankalar için Mevduat toplama yarışı ile geçti değerlendirmesi abartılı olmayacaktır. Zira Kur, Faiz ve Enflasyonun aynı anda atağa geçtiği dönemde Mevduat çok kıymetli hale geldi. Üstelik bu ortamda Bankaların Yurt Dışından alınan krediler ( sendikasyon kredileri ) şartları zorlaşması Mevduatın değerini daha da artırdı. Üstelik Tasarruf oranlarının Türkiye gibi düşük olan ülkelerde mevduat daha da kıymetli hale geldi. İşte bu ortamda dört büyüklerden üçü Mevduatlarını yüzde 20 ortalamada artırırken bu yarışın dışında kalan tek Banka Akbank oldu. Akbank mevduatını sadece yüzde 1,9 artırabildi. Mevduatın faizleri ile birlikte arttığı düşünüldüğünde reel olarak bankadan Mevduat çıktığı anlaşılmaktadır. Mevduat sahibinin niçin Akbank’ı terk ettiği veya yeni mevduat getirmediği de ayrı bir tartışma konusu. Toplam Mevduat ve Mevduat artışında İş Bankası ilk sırada yer aldı. 42 milyar TL mevduat artışı gösteren İş Bankasını 37 milyar TL artış ile Garanti, 34 milyar TL artış ile YKB gösterirken Akbank sadece 4 milyar TL artışta kaldı. Dört büyükler içinde en kötü performansı Akbank gösterdi.
Karlılık Değişimi
Dört büyük bankadan YKB Beklenen performansın çok üzerine çıkarak, Toplam Aktif, Krediler, Mevduat artış performansının sonucunu da aldı. YKB karlılığını 1 milyar 53 milyon TL artırarak net karlılığını yüzde 29,1 oranında artırdı. 2017 Karlılığına göre İş Bankası 568 milyon TL; Garanti 293 milyon TL artış sağlar iken dört büyüklerden sadece Akbank karlılıkta yılı ekside kapadı. Akbank’ın kaybı 350 milyon TL ile yüzde -5,8 küçülerek karlılığını büyütemeden yılı kapadı. Karlılıkta da dört büyüklerden en kötü performans Akbank göstermiş oldu. ( 2018 yıl sonu Enflasyonunun yüzde 20,30 olduğu düşünüldüğünde kar kaybının gerçek boyutu daha çok ortaya çıkıyor ).
Ücret ve Komisyon Geliri Değişimi
Dört Bankanın ücret ve komisyon gelirlerine baktığımızda Garanti Bankası yüzde 32,34’lük artış ile en iyi performansı gösterirken Akbank grubun gerisinde kalmış durumda. Akbank Ücret ve komisyonlarını yüzde 25,73 artırarak grupta en az artış yüzdesini sağladı. Akbank’ın 2017’ye göre karlılığının düşmesinde burada yeterince performans gösterememesi direkt etkili oldu.
ROE – Öz Kaynak Karlılığı
Bankacılık Sektörünün gerçek karlılığını görebilmek için karlılığın Öz kaynaklara göre durumuna bakmak gerekir. Zira yıllardır banka CEO’ları ROA – ROE oranlarını kullanarak bankanın ne kadar karlı yönetildiğini Yönetim Kuruluna ve büyük hissedarlara sunumlar yaparak yüklü miktarda prim ve ikramiye kazandılar. 2018’de işler maalesef burada ters gitti. Dört bankanın da Öz Kaynaklara göre karlılığının oranlaması ( ROE ) enflasyonun altında kaldı. Özetle bankalar 2018’de reel anlamda kar edemedi Öz sermaye karlılık gücü enflasyona yenildi. Bu tablo karşısında CEO ve üst yöneticilere prim ödenip ödenmeyeceği de merak konusu oldu. Ödemeler derken küçük rakamlar değil milyonlarca liradan bahsediyoruz.
ROA – Varlıkların Kazanma Gücü
CEO’ların çok kullandığı oranlardan biri da ROA’dır. Yani Toplam Aktiflere göre bankaların karlılık durumu ile Kredilere göre Karlılık durumu da bize önemli göstergelerden biri. Zira yine CEO’lar bu oranları pek sever. İki tabloyu da incelediğimizde Toplam aktiflere göre karlılığı en yüksek banka Garanti Bankası çıktı. Kredilere göre değerlendirdiğimizde de Akbank açık ara önde çıktı. Uzmanalar bu durumu Akbank’ın piyasanın üzerinde kredi faiz oranının uygulamasının bunu yarattığı konusunda birleşti.
Üst Yöneticilere yapılan Ödemeler
Dört büyüklerin Üst Yöneticilerine ( bazı bankalar kilit yönetici diyor ) yapılan ödemelere baktık. Son günlerde sektörde ana tartışma konularında biri olan ödemeler bazı bankalarda karın yüzde 25’leri bulması tartışmaları büyütmüş, küçük yatırımcıların hakları bu durumda nasıl korunacak yorumlarına neden olmuştu. Dört büyükler arasından üst yöneticilere yapılan ödemeler 28 milyon TL ile 95 milyon TL arasında değişiklik gösterdi. En yüksek ödemeyi Garanti Bankası yaparken 2017’ye göre en yüksek ödeme artışını Akbank yaptı. Akbank üst yöneticilere yapılan ödemeyi 31 milyon TL’den 51 milyon TL’ye çıkardı. En yüksek ödeme ise 95 milyon TL ile Garanti Bankasına ait. 2018 yılındaki Banka Performanslarına göre Üst Yöneticilerine yapılan ödemeler astronomik düzeyde yüksek, Performans ile doğru orantılı olmadığı gibi bazı bankalarda ters orantılı olmuş başarısızlık ödüllendirilmiş durumda. 2018 yılındaki performans ile bazı CEO’ların rakamları anlatırken ciddi sıkıntı çekeceğini tahmin etmek zor olmayacaktır.
