Borsa her gün yeni bir rekor kırarken, Usta Fon Yöneticisi Tayfun Oral’dan yatırımcılara altın gibi tavsiye ve tüyolar. En iyi hisse senedi nasıl seçilir?
OECD ye göre ; finansal okuryazarlık, finansal tüketicilerin finansal ürünler ve kavramlar hakkında bilgilendirilmesini veya finansal risk ve alternatifler arasında tercihte bulunabilecek farkındalığa sahip olmasını temin ederek , finansal refahını artırma sürecidir…
Benzin pompasına yanaşıp, ” fulleyelim birader“ kıvamında dopdolu, bir o kadar da anlaşılmaz ve okurken ortamdaki oksijeni tüketen bir tanım ..
Aslında diyor ki ; “Parayı zapt etmek , deliyi zapt etmekten zordur”..
Kazanmak zor ! Daha ötesi ; tutmak, doğru yere yatırmak daha da zor ! ..Delilik, burada başlıyor..Gaza gelmeler, masaya son model telefonlar koymalar, daha cip hayali bitmeden, Tesla araba hayalleri …tekneler..bir artı bir, hom ofislere geçmeler …
Geçenlerde, bir pişmanlık yazısı yazmış bir abi .” beş sene önce 70.000 dolar verip Tesla araba alacağıma ,Tesla hissesi alsaydım , şimdi bir arabam bir de, 250 bin dolarım daha olacaktı” gibi bir şey ..
Bunlar, Saatli Maarif Takvimi okumak gibi ..Olmuşa yapılan yorum..Çaktırmadan takvime bakıp; “ 8 ocak – 1 şubat arası Zemheri fırtınası çıkabilir“ desem ..Sonra fırtına çıkarsa ; “ ben demiştim “ derim. Çıkmazsa , iklim değişikliğine dair video paylaşırım ..Gelsin ” like “ lar…
Seksiyoner Olmak …
Yumurtadan çıktıktan sonra , bir saat içinde civcivlerin cinsiyetini belirlemek gerekiyor. Yada, 45 gün boyunca “yumurtlayacak “ umuduyla bir
“ horoza “ yatırım yapmış oluyorsunuz..
Civciv cinsiyeti belirleyen uzmanlara , “ seksör” deniyor. Dünyada, sadece 200 civarında seksör var. İçinde bulunduğumuz yüksek teknoloji çağında , hiçbir ileri teknoloji cihazı yada yöntem, civcivin cinsiyetini, hayata başladığı bir saat içerisinde belirleyemiyor.
Seksörlük ; iş başı eğitimi gerektiren , saatlerce, yıllarca bir ustanın yanında yetenek geliştirerek öğrenilebilen bir iş ..Okumak, yazmak yetmiyor..Bir fiil bir ustanın yanında; en az iki yıl, milyonlarca civciv poposuna bakarak öğrenilebiliyor..Sonra hata payı %2 ye ulaşınca “ustalık belgesi “ ile taltif olunup “ az bulunan insan”lar arasına giriliyor..
Tıpkı, dünyada örnek alığımız, gıpta ettiğimiz başarılı yatırımcıların ortak özellikleri gibi..Herkesten çok daha fazla okumak, araştırmak yetmiyor.Şanslı olup mutlaka yakınlarındaki iyi ustalardan ilham almış olmaları gerekiyor.İyi ustadan kastım ,finans konusunda değil sadece ..
Merkez Bankası, Faiz Arttırınca Ne olur ?…
Bir yatırımcının odaklanması gereken konu; “ gelecekte ne olacağıdır”..O yüzden borsacılar, “mutsuz“ insanlardır ..Asla bugünü yaşayamazlar …
Geleceği okumak; merkez bankasının belirleyeceği faiz oranını tahmin etmeye çalışmak değil..Böyle bir nafile bir çaba yerine, çıkan kararların gelecekte neye yol açacağına odaklanmak, fayda yaratır.
Piyasaların birbiriyle etkileşimi üzerine bilimsel makale okusak; “faiz yükselirse, borsa düşer “ der …Oysa faizi yükseltme kararı bazen, sadece bir faiz yükseltme kararı olmayabilir. Yatırımcıda, “bağımsızlığa dönüş işareti “ algısı yaratabilir..Kendini, gelecekte daha güvende hissetme ihtimali, risk alma eğilimlerinde belirgin artışa yol açar..Bunun sonunda yükselen faize rağmen, daha riskli yatırım araçlarına talep artmaya devam eder..
Geleceği okumak, eğilimleri objektif bir gözle, ama şüpheci bir yaklaşımla ele almak demektir..Toplumum büyük bir kesiminin ilgilendiği konulardaki “kakafonik enformasyona” odaklanıldığında, temiz bir keşif yapmak mümkün değildir ..
Hikayesi Olan Şirketler
Yatırım yapmanın pratikteki başarı ölçüsü ,reel olarak “çok “ kazanmaktır .
Bir şeyi emsallerine göre ucuza alarak, emsallerine göre pahalıya satmak yetmez..Klasik yatırım teorisindeki “yumurtaları aynı sepete koyma “ ,ile modern yatırım teorisindeki “riske göre yatırım “ yada daha ilerisi “ riskteki değer “ ile yapılan ölçüm yada karşılaştırmalar finans literatüründe öğrenilmesi gereken konulardır..Bunla birlikte, finans literatürünü iyi bilmek, neticeyi kurtarmaz !
Eğer bir yatırım fonu yönetiyorsanız ,rakip fon( lar) daha fazla getirmişse, ölçü ” o “ dur. Aldığınız bir birim risk başına elde ettiğiniz getiri, rakibe göre daha çok olabilir. Teorik bu başarı, kısa bir süre daha işsiz kalmamanızı sağlayan bir rasyodan öte gitmez ..
Bu yüzden son yıllarda “hedge fund” lar ( serbest fon ) ortaya çıkmıştır.Bu fonlar, temelde “kuralsız” fonlardır..Fon yöneticisi, “ kafasına göre takılsın, fonları “ .
Cari oran, likidite oranı .. ile başlayan “FAVÖK “ …ile devam eden hisse seçiminde kullanılan rasyolar, bagajdaki “ trafik seti “ gibidir ..Her zaman orada ve tam olmalıdır..İçindekilerin neye yaradığı, nasıl kullanılacağı iyi bilinmelidir…Maalesef; kullanma zamanı geldiğinde, çoktan beklenmedik şeyler olmuştur..
Sadece, finansal rasyolara bakıp seçim yapmak yetmez !..Yatırım yapılacak şirketin ; tutarlı, iyi, bazen de farklı bir “ gelecek hikayesi “ olması gerekir. Borsalarda, çoğu zaman “gerçeküstü “ hikayeler ortada dolaşır ..
Akıllı yatırımcı, iyi bir kaşiftir. Sürrealizmin, diz boyu olduğu alım-satım platformlarında , gerçeklikten kopmadan ” iyi fikri “ arayıp bulur ve onun peşinden koşar ..Maceraya atılmaz ..
