Yüksek enflasyonla birlikte paranın değeri azalırken piyasadaki TL banknot miktarının (emisyon) patlaması etkili oluyor. Mart ayında yüzde 61,14 ile 20 yılın zirvesine ulaşan resmi tüketici enflasyonunun gelecek aylarda yüzde 70’lere ulaşması bekleniyor.
Bayramdan çok önce rekor kırdı
Önceki yıllarda genelde Kurban Bayramı öncesinde vatandaşların artan nakit talebiyle zirve seviyeleri görüp sonra gerileyen piyasadaki TL banknot miktarı, bu sene 20 yılın zirvesine yükselen enflasyonun etkisiyle bayramdan çok önce rekoru gördü. Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2021 yılında 20 Temmuz’da başlayan kurban bayramı öncesinde 19 Temmuz’da piyasadaki toplam TL banknot miktarı 254,4 milyar TL ile rekor kırmış, eylül başında bu miktar 215 milyar TL’ye kadar gerilemişti.
Banknotlardaki patlama sebebi enflasyon
Ancak daha sonra parasal genişleme ve enflasyon artışının etkisiyle emisyon hacmi tekrar yükselişe geçti ve 25 Mart 2022 tarihinde 257,6 milyar TL ile yeni zirve görüldü. Piyasadaki TL banknot miktarı, 7 Nisan’da da 257,1 milyar TL ile zirveye yakın seyrini sürdürdü. Mart ayı itibarıyla piyasada (tedavülde) 2 milyar 998 milyon adet TL banknot bulunuyor. Bunların 1 milyar 157 milyon adedini 100 TL’lik , 537 milyon adet de 200 TL’lik banknot bulunuyor. Piyasada Mart 2022 itibarıyla yaklaşık olarak 414 milyon adet 50 TL’lik banknot, 256 milyon adet 20 TL’lik banknot, 330 milyon adet de 5 TL’lik banknot mevcut.
Uzmanlar, yüksek enflasyon ve düşük reel faizle bağlantılı olarak hızla artan kredi hacminin de emisyonu artırdığına, hızlı parasal genişleme dönemlerinde yeni banknotlar daha çok tedavüle çıktığını, bunun da ortalama banknot ömrünü azalttığına işaret ediyor.