Seçimden bu yana yüzde 80 yükselen borsa ekim ayını gerçekten çok kötü kapattı.
Özellikle 30 endeksi senetlerinde kapıp büyük.
Bazı gün yüzde 6 yükselen BİST’in bir sonraki gün yüzde 7 düşmesi ve diğer günlerde yüzde 1-2 düşüşü yatırımcıların büyük zararına neden oldu.
Savaşın merkezi olan İsrail borsası bile bu kadar düşmez iken, BİST neden düşüyor.
Borsanın düşüşünün 2 nedeni var.
İlk neden LİKİDİDE KURULUĞU. Yani borsaya para girişi yok.
Peki 8 milyona ulaşan yatırımcı sayısı ne?
Onları saymayın. Portföyler o kadar küçük ki bu borsanın derdine derman değil.
Seçimden bu yana borsaya önemli bir para girişi olmadı. Erdoğan’ın kazanmasıyla birlikte seçim öncesi parasını yurtdışına götüren bazı kişiler yeniden döndü. Bu paranın 5-7 milyar arası olduğu sanılıyor.
Yani Mehmet Şimşek ile birlikte yabancıların bir türlü gelmemesi borsanın patinaj yapmasına neden oldu.
Gelelim ikinci nedene: FAİZLER!
Merkez Bankası ilk olarak faizleri yükselttiği gün borsa bu gelişmeyi coşkuyla karşıladı. Oysa faiz borsanın düşmanı ve olumsuz etkiler. Art arda gelen faiz artışları borsayı nihayet vurmaya başladı.
Nasıl mı?
Hisse senedi kredisi ile…
Seçim öncesi yüzde 15 civarında olan hisse senedi kredisi önce 30’a yükseldi şimdi ise yüzde 80’e… Bazı aracı kuruluşlarda bu oranın yüzde 80’e kadar çıktığı görülüyor.
Borsaya yabancı gelecek diye aylardır mal taşıyan ve bunu da kredili yapan oyuncular artık bu maliyeti kaldıramıyor.
Düşünün elinizde 10 milyonluk kredili hisse var ve bu hisseden zarar etmemek için en az yüzde 90 prim yapması lazım.
O da olmayacağına göre iş tıkanıyor.
Bugün itibariyle birçok aracı kurum müşterilerine “Sayın yatırımcımız, hızla değişen piyasa şartları nedeniyle 01.11.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kurumumuzca uygulanan kredi faiz oranımız 3.5 puan temerrüt faizi ise 2 puan arttırılacaktır.”
İşte borsanın düşüşüne neden olan gelişme bu!
Aracı kurumların zaten sermayeleri bu fonlamaya yetmiyor. Bankalardan aldıkları krediye ilave yapıp kullandırıyorlar. Bankalar ise hisse senedini riskli olarak gördükleri için bu faizi yüzde 90’a kadar çekiyorlar.
Borsada yaşanan her düşüş teminat sorunu yaratıyor ve satış geliyor.
Bu borsaya acil yeni alçının gelmesi lazım.
Oyuncular ellerinde tuttukları kredili pozisyonu devretmeden piyasa zor rahatlar.
BES fonlarına gelince, krizle birlikte bu fonlara da ciddi bir yeni giriş sağlanmıyor.
Yani borsayı kurtaracak olan yabancı alımı…